автореферат диссертации по филологии, специальность ВАК РФ 10.01.02
диссертация на тему:
Туркменская литература на страницах журнала "Туркменоведение"

  • Год: 1995
  • Автор научной работы: Диванкулыев, Шохрат
  • Ученая cтепень: кандидата филологических наук
  • Место защиты диссертации: Ашгабат
  • Код cпециальности ВАК: 10.01.02
Автореферат по филологии на тему 'Туркменская литература на страницах журнала "Туркменоведение"'

Полный текст автореферата диссертации по теме "Туркменская литература на страницах журнала "Туркменоведение""

^ ТУРКМЕНИСТАН ЫЛЫИЛАР АКАДЕМИЯСЫ -х §з МАГТЫМГУЛЫ АДЫНДАКЫ ЭДЕБИЯТ ИНСТИТУТЫ

о-

Э

^ ■ * Голпзма хекмунде

ДИВАНГУЛЫЕВ Ш.

ТУРКМЕН ЭДЕБИЯТЫ «ТУРКМЕНОВЕДЕНИЕ» ЖУРНАЛЫНЫН. САХЫПАЛАРЫНДА

Хуизри 10.01.CW — Хэзирки заман милли эдебияты (туркмен эдебияты)

Филолйгйя ылымларынын кандидаты диен алымлык дере:«,еснни алмак учин язылан диссертациянын

авторефераты

АШГАБАТ - 1993

Иш Туркменистан Ылымлар академиясынын Магты"">лы адындакы Эдебият ннститутында ерине етирилди.

Ылмы ёлбашчысы-.

Филология ылымларыныц докторы К. Жуиаез.

Ресми оппонентлер:

Филология ылымларыныц докторы А. Мэммедов. Филология ылымларыныц кандидаты К. Нурбадов.

Иврите сын берижи гурама — Туркменистаиыц Милли голязмалар институты.

нистан ЫА-ныц Магтымгулы адындакы Эдебият институтыиыц докторлык дисеертациялары горамак боюича йерителешднрилен советшшц мехуш-синде тораляр.

Адреси: 744000, Ашгабат шэхери, Гоголь кечесшшц 15-нлу! жайы.

Диссертация билен Туркменистан ЫА-ныц Меркези ылмы китапха-насында танышмак болар (Ашгабат ш., Гоголь квчеси, 15).

Автореферат 1995-щи йыльщ 9-нзкы .картыцца гберилди.

йерителешднрилен соввтиц алым секретари, филология ылымларыныц докторь

Б. МЭДШЕТЯЗОВ.

УМУ!.Ь ХЭСтеТРЛЧАСи .

ТТМАВД Д^РВЛЙЫСЛБШ,. Туркменистан гарашсызлыгкц дердунжя . йылынп аяк блсды. Хагсыкатданам 1991-нжи йылыц 27-дак октябри . турккгн хялкыныцтярыхында тззп сахыпаны ачды. Бу сене еняп' СССР-г«3, «тмит' "ыллык тоталитар систомасындан сод, улкэмязп Га-ратснзлюс нуруны сачды, рухы недениетимнзи. овренмеклиге улы §л гчды. Хэлкшыз аз тарыхыны, эдсбиятыны во сунтатыны дуйпли ылмы методология эсасында хер тараплы эвренип башлади. Шол башангы-*ыц эсасыкы мчхркбан Лрпзидрнтямиз С.А.Рыяэов - Туркменбавы гой-ды. Рухы галкынышыц жарчысы 1993-нжн йылкч 15-нчи июнында двре-даошвс ишгэрлеря билен гечирян дущушыгыдда шейле дийди:

"Туркмян халкы °ди-сркиэ асырлык жобри-дчпадан eorçpa, XX асыркн ахырыцда оз милли гарапсызлыгына эе боландан coupa, ол. .хакыкатденам ¿!йлли галкынышы башдан гпчирип йвр. Бу гдлкшйш нйтицсси'вде бизин халкшыз дунйэ цивилизациясына гошулмалы, туркмен:! д'/не; б'.'р дунйч танаман, эйсем шейля халкы, шейле юрды доли д=>рож"Д" ыкрарам' этмели. . ; ■ • '..,.'

Бтэгк д^е бир ьпдаеядыотдоиз: газкмыз, небитямиз, пагтамш В" дурли харытларыуыз дунйч чшсмар, эйсем клки бшгян о л рухы медени^тикрзя дУнйэ чвдарманы батармалы. Дунйэ хал я л ары бкзиц »д^бряты/ызы, тарыхымызы, сунгатымызы горгп, туркмен халяыиыц хакыкатданаь'. дунйэ цуягслияанкясына эгирт улы гопант готан халк- " лыгына душукм^ли".^.

Ттрч 1/-рб?.сы бу пякирини хас чучлащлырып, 1993-кжи йклым, 1"'-тчк!! тпябрыкда Туркменистан»; ё.члры окув цайлярынин талыпла-рнныц внтнд" ояэн л«яцкясы«Я8 аЯратын г?ыгтяды.

I. Taparyw", 1923, " 10, 10 с.

"Ленин ыглан эден тэзе "Билим" сиясатшщ баш максады Туркменистан девлетимизи дунйэниц есен юртларыныц дере^есине етир-мекден ыбаратдыр. Бу ата-бабаларымызыц асырларыц жуммушинде де-рэн арэувцдыр. Эгер биз щу максадымыза етсек, хем-э аталарымызыц рухуны дикелдерис, хем-де несиллеримизе хич заман биняды сарс-ма*ак туркмен дэвлетини мирас гояркс".^

Бу сезлер тутушшгына медениетимизин, эдебиятыыызыц ылмы проблемаларыны авренмеклигине дегишлидир. Белли болшы ялы, соц-кы ярим асырда туркмен эдебиятыныц хемме довурлердэки тарыхы барада монографияларын энчемеси,канцидатлык ве докторлык диссер-тацияларыныц онларчасы язылды. Олар санардан кэн. Дице шол ылмы

чешмелерден он китапдан ыбарат алты томлук "Туркмен эдебиятыныц р

тарыхы ни" геркезмек мумкин. Эмма энтек эдебиятымызыц тарыхынын, вврешугмедик, ачылмадык сахыпалары аз дэл. Айратынам хэзирки заман туркмен эдебиятыныц кем-кемден кемала гелмегинде милли мет-бугатыц, эдеби-чепер хеи «емгыетчилик-сыясы журналларыц хызматы ерэн улудыр. Шоларын, иц, иркилериниц бири-де 1927-1932-нди йылл'ар вралыгында рус дилицде чыкан "Туркменоведение" журналыдыр.

1. "Туркменистан", 1993, 22-н*и ноябрь. '

2. Туркмен вдебиятыныц тарыхы. -Ашгабат: Ылым, 1975, т.1. Туркмен эдебиятыныц тарыхы. -Ашгабат: Ылым, 1975, т.2. -1-мки

.китап. Туркмен.эдебиятыныц тарыхы, т.2, 2-над китап, 1976. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.З, Х-нжя китап, 1977. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.З; 2-ики китап, 1978. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.4, 1979. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.5,1-н*и ' китап, 1980. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.5, 2-н*и китап,1987. Туркмен эдебиятыныц тарыхы, т.6, 1-вди китал, 1982. Туркмен эдебиятыныц тарой, т.б, 2-и*и китап, 1934.

Еу журнал умумы медениетич, эдебиятыц ерэн кеп меселелерини эз ичинё алиак Силен хэзирки заман туркмен эдебиятыныц немала гелмег'/нде, оны эцки Союз йренасына чыкармакда дуйпли роль ой-напдыр. Гынансак-да, журнал умумы метбугатьщ тарыхына дёгиили

ишлпрде^, эдеби танкцда дахыллы кэбирмонографияларда йенеагэа-р

лып гечилйэр диймёсек, оны долулыгына анализлейэн йерите ылмы-барлаг ши ёк. Эмма ол журнал 20-30-таы йылларда "Туркмен или", "Туркмен медениети", "Медени ынкылап" журналлары ялы эдебияты-мызыч, сунгатымызыц всмегинде дегишли роль ойнан улы иилери ама-ла ашырыпдыр. Оцда чап эдилен ылмы макалалары, эдеби материалла-ры назара аланщда бу меселе барада йврите ылмы иш язып, херта-раплы евренмек зерурлыгы йтзе чыкяр. Нэче геч болуп гэрунсе-де, туркмен эдебиятыныч есушине улы готавды болан "Совет эдебияти" /хэзирки Тарагум"/ журналыныц,. "Эдебият ве сунгат" газетинич ' хызматлары хем ылмы тайдан ишленмзн гелйэр. Ёгсам "Гарагум" 65 йыл бэри, "Эдебият ве сунгат" 35 йыл бэри чепер эдебиятыц, ылмы-танкыды пикирич кешигини бирегне чекип гелйэр. Ине, шулар ялы йарите эдебият органларыныц хызматыны долы ввренмэге вагт етди хасап эдйэрис. . .

1. Аннагурдов М. Совет Туркменистаныныц метбугат тарюсывдан очерклер. -Ашгабат: Туркмевдевлетнептир, 1962.

2. Кекилов А., Речспов Р., %маев К. Туркменистанда танкццы пикирич дэрейши хем есуши. -Ашгабат: Нлым, 1969; Байрачмырпдов К. Сэвешдец эдебият угручда. -Ашгабат: Туркменистан, 1970; Мыра-дов А.' Рус-туркмен эдеби арагатнатыкларкн тарыхындан очерклер. -Ашгабат: Ылым, 1968;. Шамырадов Б. йигриминии йылларыч туркмен эдебияты. -Ашгабат: Туркменистан, 1971; Мырадов А. Рус гардаюа». -Ашгабат: Туркменистан, 1966.

■БАРЛЛгаН МАКСАДц ВЕ ВЕЗИПЕЛЕРИ. Адындан белли болшы ялы, шол журналыи, сахьшаларында чап эдил он ьшмы-эдеби материалларыч хэсиетини кесгитлемекден, хайсы алымларщ ве язьвдларыц журнала актив. кемек берендиклерини аныкламакдан, оларыц гезлег угур-ларынч дегширмекден, чепер здебпятый осмсгиндо чекишелериц эх-миетини ныгтамакдан ыбаратдур. Барлагьщ ено бир максады шол журналда эдеби арагатнашыкларыц илкидаи цусгаларыньщ чап эдилип. башланандыгыны дернев элегинден гечирмекдир.

• ШИ ТЭЗЕЛИГИ. Шу диссертация илкинжи гезек "Туркыеноведе-ние" журналына багышанан ищдир. Онда отуздан говрак автор чыкш эдип, 59 санында эдебиятымызыц дурли меселелерини чэзмеклиге ярдам эдипдир. Шол авторларыч хатарында А.Самойлович, Г.Веселков, Л Леонов, Н.Тихонов, Г.Санников, Б.Кербабаев, Г.Бурунов, Ш.Кеки-лов, р.Тачназаров яли мешхур алымлар, язшщпар, шахырлар бар. Тарыхы-эдеби цукдай назардан гараланда "Туркменоведеиие" 1927-1932-даи Йыллар аралыгыцца, бэш йылыц доваыыцда фольклора, геч-миш эдеби мирасшызи, хэзирки заыан эдебиятыны вврешеклиге ули гуйч сарп эдипдир. Ол эдеби канрларыц копелмегинде-де, осмегин-де-де дуйпли роль ойнапдыр. Одца Азады, Цагтымгулы, Зелили, Ыолланепес ялы классик шахырлар хем аз орунларынр тадапдыр. Онуч сахыпаларнцда ечки СССР-кц ялчыа идеологиясы эсасицца "халк душ-манлары" хасапланан А.Г^лмухаммедов, О.Вепаев ялы девруниц белли алымларыкыч, шахырларыныц хем. всердери чап эдилипдир. Хэзир яг-дай ,уйтгеди. Виз олара тэзе гарайшнетдадасинде баха бермелидн-рис. Гысгача саналан щу ыеселелериц хеммеси ылыы барлагьщ'энтек гаишныедик тэзечэ меселедигини кесгктлойэр.

БАРЛА1Щ ОЕЬЕШЕРИ ВЕ] УЕ1ШЕЛЕРИ. Бу: ерде "Туркиеноведешю" «урналыцыч эхли санлары, А.Самойлович, А.Поцелуевский ялы альи-

ларыц ишлери, 30-нжы йылларда Туркменистана гелен рус языжылары- '

ниц зарпчы бригадасыныц эсерлери, очерклери, Б.Кербабаевиц,

Г.Буруновыц ирки эсерлери алынды.

БАРЛАГЭД МЕТОДОЛОГИЛСй БЕ МЕТОДИКАСУ. Яши язЫакда Ылмы база

хекмукдо Туркмснистаньгц Президента С.А.Ныязов - Туркменбаньныц ■'.

эдебият ве сунгат хакыцдахы пэхимлеринв, А.Н.Самойлович, А.Квки-

лов, К.Яумаев, А.Мырадов, Д.Нуралыев, А.Наэаров, М.Аннагурдов,

К.Байраммырадов, Р.Редепов, Б.Шамырадов ялы алымларыц ишерине,

нитапларына даянылды. Шейле хем азербайдан алымларывдан И.Ara- .

евин, О.Байрамованыц, А.Файзуллаеванш}, Ш.Коврузовкн, О.Эминовнц,•

газак алымларындан К.Актамбековыц, У.Субханберцинаныч диссер-

тацион ищлеритщ авторефератларьша салгыланылды. Диссертацияда

рус девгрлейин метбугатына дегитли.умумы иотер хем белли дере- ^

«еде методологии планда пейдаланылды,* А.Назаровын йерчте диссер-2

тациясына салгыланылды.

• МВД ПРАКТИКИ ЭХШШ. Тгркмен эдзбиятыныц кемала гелшшш

евренмекде бу диссертация улы эхмиете зедир. Шейле хем ёкары

окув яайларыеда эдебиятдан йеритв семинарлар гочириленде, лек-

циялар окаланда уланылып билнер. Диссертация айры-айры эдеби -—__—-—----—-------—•——- . " . i

1. Агаев И.М. Сатирический журнал "Молла Насреддин" и проблемы

идейно-художественного развития азербайджанской литературы

начала XX в. Автореф.док.дисс. Баку, 1983; Байрямова O.A.

Вопросы литературы в газете "Хаят". Автореф. канд.дисс. Баку,

1932; Файэуллаева А.Г. Вопросы азербайджанской литератур« на

страницах газеты "Новое обозрение". Автореф.кацд.дисс. Баку,

Í982; Новрузов Ш.Г. Газета "Шарги рус". Автореф.канд.дисс.

Баку, I9S8; Эминов О.Ш. Вопросы литературы в журнале "Мектеб".

Автореф.канд.дисс. Баку, 1971; Актамбеков К. Пути становления

и развития казахской педагогической печати. Автороф.канд.дисс. Алма-Ата, 1957; Субханбердина У. Казахская дореволюционная периодическая печать и художественная литература. Автореф.какд. ■ дисс. Алма-Ата, 1964.

2. Назаров А. Вопросы туркменской литературы в "Закаспийской туземной газетеV Автореф.кацд.дисс. Ашхабад, 1990.

журналларын эдебиятымыэыи, тарыхыны ишлемеидэки ролуни Йерите дерцемеклик учин ылмы-практики тайдан хас,эхмиетлидир.

ЖЩ МЭЛИМ ЭДИЛИ1М. Диссертация Туркменистан tlA-ньщ Магтым-гулы адындакы Эдсбият институтыньщ хэзирки загнан туркмен эдебия-ти, теория ве эдеби танкыт, эдеби арагатнашыклар ве чепер тердиме белумлериниц гицелдилен маслахатында ыкрар эдилди /1995-над йы-лыц, январь айышц 13-де, протокол IP I/, шейле хем шол института^ Алымлар Советинден гечирилди /1994-нвд йылыц январь айыньш, 27-де, протокол Р I/. Диссертацияныц эсасы мазмуны автореферату соцун-да геркезилен накалаларда ве "Туркмен эдебияты "Туряменоведение" журнялынмц сахыпаларывда" /Ашгабат: Рух, 1994/ диен китапда беян . эдилди:

ЩЩ СТРЖГ/РАСЫ. Диссертация сазбашыдан, гирищден, уч бап-дан, нетиж'еден, бибилиографиядан ыбарат.

МЩ' ЭСАСЫ МАЗМУШ. ГИИ-ИДда теманыц дервайыслыгы /'Туркмено-ведение" журналыныц сехыпаларыада чап эдилен эдеби материалларыц теоретики ве практики эхмиети, тематики чэги, айры-айры автор-ларац ишеццирлиги геркезилйэр. Барланылян меселелерш} евренилиж дережеси, диссертацияда уланыдан эсасы голязиа чевмелери хакын-да гурруц едилйэр, ишиц ылмы тэзелиги, максады ве везипелери горкеэилйэр.

БИРИШ БАП. "ТУШЕНОВЕДЕНИЕ" ИЩИ. .РУШ'. ЩЕШЕТИШЗИ 6ВРЕНЫЕГЩ ЧЕ1ШЕСИ Х8КЫЩВ" дийнлип атлаццырыляр.. Бу лурналыц биридаи сани 1927-н*и йылыц сентябрь айыцда чыкяр. Ол Туркменистан Иоркеэи исполнитель комитетиниц яныццакы тарыхы-улкэии .евре-нжп коыитеткниц журналы хокм'пще вдкарылып бапланлр.. 1928-над йшщ I-вди январйда Туркмен медениети институты /Турхменкуль.т/ двредилип, оца озал республикада дагынык кеп ылмы эдаралар бирик-

дирилйэр. Журнал хем Туркменкультыц гарямагына гечйэр. Биринжи бапда шол яурналыц виде гоян максатлары барада гинишлейин гур-руц эдилйзр. "Биэиц журналымызыц программасы" атлы .баш макала биринжи санывда ерлещдирилип, онда редакция эсасы чч везипгни ныгтап геркезйэр. '

Биринжи везипе гуремачылык хэсиетде болуп, ылмы гУйчлери: бирлешдирмвк, олара ёлбашчылык этмекдир. Они иц вадып, иц зерур хасаплаярлар. Чу^си сэхел вагтыц ичицце ылмы-техники эдараларыц знчемеси ачыляр, эмма олар энтек дагынык дийлип белленйэр. Ые-"селе шолары бирлевдирмекден. ыбарат. Икин*и везипе яга ылмы кадр-' лары тайярламак, милли интеллигенция!« етитцдирмек, Туркменистан-да ылмы есдурмек. Шоцуц учин журнал хер бир соватлы адамыц стол ' китапчасына оврулмелидир дийлип белленйэр. УчУтои везипе 'ецки ' СССР-иц унсуни Туркменистану ылмы, сыясы, медени хем ходалык • пртбломпларына гвнукдирмекден ыбарат.

Бу уч угруц хеммеси-де ерэн ваасып болуп, хас бетери вцки СССР-иц говы ылмы гуйчлерини Туркменистана генгкдирмек меркези орны зелейэр.- Оны Гайгысыз Атабаёвиц теклиби билен дередилен, СССР Шшмлар академиясыныц Туркмен.Комиссиясы* хем гэркезйэр. Шол комиссияныц башлыгы академик AjH.CaMoWnoBH4 болуп, онуц Ду-зуминэ атлари бгткн дунйэ белли В.В.Бартольд, Н.И.Вавилов, И.П.Герасимов, А.Е.Ферсман, С.В.Воскресенский, Грум-Грижимайло, Л.С.Берг, Б.А.Келлер, Д.В.Нйливкин ялы академиклер гирипдирлер. "ТУркменоведение" журналыц сахыпаларында яомиссияныц тапан, ев-ренен материаллары ызыгидерли берлип , дурупдар?

1. ГоворухинаВ.А. Академик А.Н.Самойлович - председатель Туркменской комиссии Академии наук СССР. -Известия АК TCCP.C0H.IS8I,

• F3, - 14-20 с. . ' '

2. Самойлопич А.Н. Полтора месяца в Туркмении.-"TVpkmcho ведение",

1927,№ 2-3, -51 с..Бартольд В.В. Анау.-"Тур;£моноведениеи,1928, . ?? 9,-63-69с.,Герасимов ТЛ. Чарджуй - лива.-*Турхыеговедениеп,

1928, f 12. -62-66с., Ферсман А. Остров Челекен.-"Туркменова-дение", 1929, V 6-7, -36-39 с.

Журналич докуэ саны болт к болуп, олар билен танышмак хем ылмы тайдан гызыклыдыр: "Елбаычылык ве ызтодологик хэсиетли ма-каладар", "Тарых", "Адам ве тебигат", "ТУркменистаныц ы.чдыеа-дИети"/ "Туркмен медениетиниц гурлушы", "Гувдогарда", "Туркмен-.шынасыц гундолиги", "Библиография", "Окьсдалар билен алшылан хат. лар".

Дине мудуц билен хем канагатланман, 1928-н*;и йылыц 5-6 сан-лары нда "Блокнотдан сахыпалар" рубрикасы гиризилип, онда гысга ыакалалар, очерклер чап эдилипдир. Туркмен халкынын тарыхы, ти. ре-тайпалар тежереси, ирки девурлерде 'Туркменистанда яшан халк-лар ялы ыеселелер хем еэ беяныны тапыццыр.*

"Турнменоводенийэниц" есмеги, идея-тематики гериыиниц ги-целмеги учин республиканцу шол вагткы ёлбашчылары Г.Атабаев,

H.Айтеков',' академиклер В.В.Бартольд, С.Ф.Ольденбург, А.Н.Самой-лович, профессорлар В.Беляев, И.Н.Бороздин, А.А.Семенов, Б.А.Фед-ченко* языцк-шахирлар И.Фролов, Б.Кербабаев, Г .Бурунов, Г.Весел-ков, П.Комаров, тарыхчы-этнографлар Г.Карпов, Гаршпхан Емудск'ий, В.Тихонович, дилчи алымлар А.П.Поцелуевский, Н.Гелдиев, К.Бериев якындан йемек барип¡дурупдыр^ар. Баш редактор А.Облонскиниц хеы хызматы вран улы бодупдирЛ Айратынам оцуц Москв|адакы, Санкт- .

. Петербургдакы, Улан-Батордакы, Иркутскдэкй, Читадакы йерите ха-барчылари активлик гвркезичдирлер. ''

, Виз журнзльш, сахупаларздда адебиятдан ерлешдирилен иакадала-

I. Дж)!киев А; А.Н.СамоЙловкч об этнографии туркмен. -Известия АН ТССР /СОН/,. 1931, » 3; -21-24 с. ь. '

2. О&юнский А. От ^богатырских" сказаний к песням Октября. ^Ч-'Туркиеновсденив", 1930, » II, -Ю-12 с. ,

рыц дерчевине гид орун бердик.* Бу йене ердендэл. Себэби оларда эдеби мирасыч тэсири, дэп ве тэзечиллик, чеперчилик ялы дуйпли . меселелер орта атыляр. Эммя вики СССР-ич тоталитар системаснныч зарбына язылан шплерде шол эдебията дегишли макалалар Сир тарап-ли, хас догрусы,^ пейдасы аз, зыяны кеп хасап эдилди. Бейлё • ■ » нетто нэдогры. Они хэзирки эркинлик девртмиэич демократия дуо-гуни ачыкдан-ачнк горкэзйэр. Гарашсызлык двврунич тэзе ылмы ме-тодологиясы тзаркндан с вредил енде Г.Веселковыч, А.Самойловичиц эдебията дегишли макалалары чуч нлмы хэсиете эедир. Пне, академик А. К.Самойлович "¡Лейбаны хан ве Бозоглан./Туркмен эдебиятыдач • озбек эдебиятына тэсири барасывдакы меселе хакнчда/" диен ыака-ласыцда шейле .озболушлы пикири орта атяр:

"Мен "Туркмен эдебиятыныч тарыхы боюнча о'чералер" диён ишп-мич белумлеринич биринде туркмен, ве взбек эдебиятларыныч арасын-дакы тапавутлары селдермек учин гечмитццо Орта Азийныч бу ти гбч-шы хллкыныч - "Туркмен-взбек медени татнаиыгы ве хызматдашшгы" диен меселэни дерчемеклиги назарда тутдум".

Хэзирки "вагтда-здебията овренит ылми милли эдебиятларзд геч-мишини-де, вднлы гуцпелик процесини-де урч эдип еврэнйэр. Мунуч

1. Самойлович А. Шейбани хан и Боз-оглан /К вопросу о влиянии туркменской литературы на узбекскую/. -"Туркменоведение", 1929, 9 6-7, -40-41 е., Самойлович А; Махтумяули и-Хакям-ата. -"Т^ртаеноведение", 1929, 7» 12, -28-29 е.,Веселхов Г. Красноармеец первого призыва пролетарской туркменской'художественной

. литературы. -"ТУркменоведение", 1931, № 7-9, -76-79 с. "

2. Байраммирадов К. Севепвцеч эдебияг угрунда. -39 с.

3. Самойлович А. Шзйбани хан и Боз-оглан. -"Туркменоведение", ' . 1929, /Р 6-7, - 40 с. *

ези цлайта-да гундогар халкларыныц эдеби ыкбалларыцдакы умумы-лыгы евренмок учин зерурдыр. Бу умумылыга илки унс берен хем "Туркменоведение" журналы болупды.

Ионун билен бир хатарда дэвруц чэклилиги нетвдесинде жур-налда бир тараплы макалалар хем чап эдилипдир. Ыуны К.Еайраммы-. радов ерэн догры беллеЯэр: •

"Умумы адамзат воушинаен тучуш бир социал-ыкдысады формация м&чберинде ыза галып гелен милли республиканыц шертлеринде шо-винистлериц улы япышалгасыньщ бири-де щу халкыц гечмищдэки йутин ■ ыедениетиния-да оцуц айры-айры элементлерини дуйбунден инкэр эшекден ыбаратды. Щу девурде хем /30-н*Я йылларда - Ш.Д./ бу зейилли пикирлериц ач-ачан айдылян ерлерине душ гелинйэр. Месе-лем, М.Верхоторский "Туркменлерде... не эдебият барды, не-де

' о ■ !

сунгатыд бейлеки гернушлери диййэр. О.Гарр болоа "Туркмен милли

эдебияты диче Орта Азияда Совет хэкимивти пугталанаццан соц дв-

3 • т ' ' 1 ' |

рэп башлады"" дийип, ялан сезлейэр .

Хер хал- "Туркменоведение" Бутин Туркменистан ылмы-эдеби'

бирлешги /ВТШЮ/ беркитмекде'айгытлы роль ойнадыЛ Шонун, учин

ншич биринчи бабы диссертацияныц эсасы бвлеги брлуп дуряр.

„—

1.-Байраммырадов К. Севевден вдебият угрунда. — 161 с.

2. Верхоторсяий И. Обь единим наши силы. -"ТУркменоведенив", 1929, » 2-3, - 66 с. ■ ..

3. Гарр 0. На линию огня. -^ТУркменоведения", 1930, »8-9,

..■ - 24 с. • V; ■. . . ■ , ;■; ...,-.'. .

4. Байраммырадоп К. Геркезилен китап. - 171-202 с.

шада бал "хэзшш заыан туркмен эдебияшщ киша гел-

МЕГИНДЕ НУРНШЦ ШМАТЫ" дийлип атландырыляр.

20-Х-нзд йыллар хакыкатданам милли эдебиятымызыц тээз векил-леринин, немала гелен,онун уссатлыгыныц, чоперчилигинин, идея-•сыясы нэмиллигинкц, артян вагтыды. Шейле улы меселелер болса газ-ет-курналларын, усти билен амала а скрыл ярды. Бу ишде "Туркмено-ведёние" журналыныц хем дегишли пайы барды. Шоны газ ецунда ту-туп, А.Кехилов шейле язяр: . ;

"192б-193С-шсы йыллар умуман туркмен медеииетиниц, хусусаи да чепер здабиятын, ве.. сунгаткн, ©суш- Йыллары балды. Бу йыллары?1 довамында ылмы-барлаг институтлары гуралды, яш язьидларын, х^м шахырларьщ саны артды..., оларын,.дередижилик ипшерин^ г^н герим . берилди. Республикамызда чап органларыньш, - газет ве журналларьи* саны йьшсайын артды. 1926-над Йыла чонли бизин, республикамызда диче "Большевик" хем "Токмок" 1цурналлары болан болса, ондан соц "Туркменоведение" /1927/, "Туркмен медениети" /1928/ ялы пдеби хем «емгыетчилик-сыясы журналлар чыкып башлады. Бу журналларда чепер эдебият ве сунгат. меселелеринэ улы унс берилди, оларыц сахыпаларывда шахыр бе язы*ыларыц эсерлери, эдеби-танккды ыа-калалар бирсыхлы чап эдйлип д>'рулдым.^ >

Хакыкатданам ол йылларда динэ. "Турккеноведенивэниц"- сахапа-1 ларында Я.Насырлыныц, А.Гулыухгшыедсчын, О.Тэчназаровын, Б.Р.зр--бабаевиц, А.Кекиловыц, А.Ныязовыч,' А.Дльиышовын, О.Вэлаевиц гоа-гулары чап здилйэрди.^ - . • ...' • . . •.

1. Кекилов А., Рещепов Р.,. Думаев К. Туркменистанда тагоыды пи-кириц дэрейши хем есупга. - 33 с. 1

2. "Туркменоведение", 1929, » 1, -2-3, 1930, №12, 1931, Р 7-9, 1932, № 1-2.

Журнал шахырларыц диче гошгуларыны рус дилмнде чап этмок билен чэкленмэн, олара душундиришлер, кэхалатда танкыды сынлар хем берйэр экен. Меселем, С.Тэчназаровыц "Батрак" поэмасыны дер-цэп, Г.Всселков "Красноармеец первого призыва пролетарской туркменской советской художественной литературы"*, "Критические заметки о "Батраке ■ диен макалаларыны языпдыр. Гепиц гердишине герэ айтсак, бу погнаны рус дилине гечирен хем Г.Веселковдыр. Шол макалалары А.Кекилов "Эдеби танкыда дегишли ишлерин, эхмиет-

О " ... : ~

лилеринден хасап эдйэр,

Догрусы, "Туркменоведениедэ" чап болан эдеби материалларыц гысгалдылан санавы "Туркмен эдебиятинын,. тарыхынын" сонунда-да гетирилипдир.^ Ионе бу хениз тутуш картинаны гез ецтне гетирмэге яумкинчилик бермейэр.Оны долы, ызыгидерли билмек учин Иврите гвркезгич дузмели. Еейле гвркеэгич "Закаспий ерли газетинде" чикан эхли эдеби материаллар хакыцда А.Назаров тарапыцдан дузу- ' /лип, долулыгына беян эдилипдяр.^ .

Щу бацда, эсасан, гошгуларыч русча терасимелерине-де унс берлип, герек еринде олар оригинаялары билен дегтирилди. • Хакыкатданам XX асырыц башындв тэзе дерейан туркмен эдебияты

1. Веселков Г. Красноармеец первого призыва пролетарской туркменской советской художественной литературы. -Т^ркыеноведе-ние", 1931, № 7-9, - 76-79 с.

2. Веселков Г. Критические заметки о "Батраке". -"Турхменове-; дение", 1932, * 3-4, -47-50 с.

3; Кекилов А., Редепов Р., Яумаев К. Геркезилен китап, - 52 с,

4. Туркмен эдебиятыньоу таркхы. -Ашгабат: Ылым, 1964, т.б, 2-над

китпп, - 233-251 с. Б.."Закаспийская туземная газетиндэки" туркмен эдебиятына дегишли " материалларын,: геркезижиси. -Ашгабат, 1988, - 50 с.

врэн чылшырымлы идеологик. чакнытыклары бапщан гпчирйэрди. Оны "Туркменская искра" газети ве "Туркменоведение" журналы гизле-мэн, яшыр-вшурсыз беян эдипдилер.* Шол процеси суратландырып ■ К.Байрамиырадов шейле язпр:

"Бу девурде бирентек республикаларында /месолем,

РСФСР-де, Украинада, Белоруссияда; Грузияда, Эрменистанда, Та-тарыстанда, Газагкстанда ве батгаларда/ пролетар яэмпыларыньщ ассоциациялары барды, Буларык хешеси 1928-ш;и йылда пролетар языдцларынщ биринжи Бутинсоюз гурултайында дередилен ВОАПП-а /Пролетар языжылары ассоциацияларыныц бутинсоюз бирлешесине/ биркгипдилер. Туркменистанда хем' пролетар языздаларынын, ассоциа цияларыны дэретмек меселзси дурярды. Эмма бу ерде сап проле ^.р . хэсиетли эдеби гурама дородерден энтея ир хасап эдилйэрди..'. Шрца герэ-да, энтек республикадакы эхли эдеби гуйчлери бкрлеш— дирдок умумы хэсиетли гурама деретмегш} тагалласы эдилЯэрди... Инициатива топары оз составындан Гурамачылык комитетами доредйэр хем-де башны тутан отгишн, "максатларыны ве везипелерини беян эдйэн жарнама бнлеи Туркменистану эхли эдеби ГУЙчлерине йузлэн-иеги" карар эдйэр".^' :

Шу себэбе герэ, тэзе эдеби гуйжи угрукдыриакда "Туркмено-ведение" журналы бутин укыйыны орта гойяр. Онун учин <тки БК/б/П , МК ве ТК/б/П !Ж йорите брш'зда дэрёдйэр.^ Шолар алты . бригада болуп, революциядан соцкы чеяер одебияг, дчл, фольклор; сунгат, театр, саз, Туркменистан хахыцда ру'с^дюиги эдебият, неширят 'ит-лерини амала ашыряр. Диймек, бу цеселелйриц хеммесиндекде "Турк-

1. "Туркменская искра", 1929, 31-над март. "ТурЯленоведение", 1929, »2-3. ' ^

2. Байраммырадов К. .Геркеэилон китап, - 172-173 с.

3. В классовых боях за туркменскую кулътуру-национальцую по форме, : C0PJaíií(í5t)^ecK}(D по содержании. По материалам бригады Щ БК/б/П

и ЦККП/б/Т. - Туркменоведеннэ , 1931, №7-9, -11-18 с?

. 16; ■"•■■.'.;.,. яеноведенийэнкн" Чэксиз хызматы болупдыр.

КШЩ УЧУШ БАШ ' "ЭДЕБИ ГАШШШЙЩ ДЕСЛАПКЫ САХЫПАДАРЫ" дийлип атландырыляр. Тарыхдан белли болшы ялы, халкларыц ара-сындакы рухы-эдеби гатнаншклар ез шинелерини ерэн гадимы девур-лорден ялып гайдярлар. Бизин эдебията еврениш ылмымызда бу месе-лэ догитли дуйпли ылмы барлаглар гечирилди. Щу угурдан С.Гаррыев*, А.Мырадов2, К.Думаев3, Д.Нуралыев'1, А.Маммедов5, Л.Тайлыева0 ялы «игнмлар кеп ишлери этдилер. Ш.Гандшовыц^, Ш.Гелдиевакыц® ишлери проблемами чэгини хас-да гицелтди. Туркмен алымлары муна йврите коллективлейин иш хем багышладылар.®

I. Гаррыер С. Туркмен эдебиятыныц Совет Гундогары халкларыныц . эдебиятлары билен езара багланышгыныц тарыхындан. -Ашгабат: Ылым, 1967.

й. Мырадов А. Рус-туркмен совет эдебиятларыньщхызматдашлык тарыхындан. -Ашгабат: ТДУ, 1959; Рус-туркмен эдеби арагатнапыкла-рынщ тарыхындан очерклер. -Ашгабат: Ылым, 1963; Рус гардашым. - Ашгабат: Туркменистан, 1966.

Думаев К. Й.Горький ве туркмен совет прозасы.-Ашгабат: ТЫА-нын . неширяты, 1957; Туркмен совет прозасыныц дерейши ве ©суши. . -Ашгабат: Ылым, 1936.

4. Нуралыев Д. Академик А.Н.Самойлович туркмен эдобияты хакында. -Ашгабат: Ыла,!, 1971; Туркмен эдебиятыныц достлары. -Ашгабат: Ылым, 1977. ;

% Мэммедоп А. Совет Гундогары поэзиясыеда туркмен хакыкаты. -Ашгабат: Ылым, 1977.

р. Тайлыева Л.А. Художественная концепция исторической личности поэта Кемине в литературе Советского Туркменистана. -Автореф. . кадд.дисс. Ашхабад, 1981.

7. Гацдыиов Ш. Эдеби достлук. Эбеди достлук. -Ашгабат:Ылнм, 1982.

8. Гелдиева Украин-туркмен- едеби гатнашкларынкц тарыхындан. -Ашгабат: Ылым, 1977. . - •

9. Орта Азия ве Газагыстан халкларыныц эдебиятларынщ езара баг-ланышгы. -Ашгабат: Ылым, 1976.

Зи-ма нес ел о энтек-энтеклер чозулерден ир. Чуцки тэзе довур, тэзе ылмы методология доганлык-достлук эдеби квклере тэзече га-рзмагы вно сурйэр. Девлетлэр арасындакы тэзе гатнашыклар эдебият-ларыц озара байлашмагына-да ерян улы итерги берйэр.

Муца Туркменкетаныц Президенти С.Л.Ныязов билен Руссияныц Президента Б.Н.Ёльциниц умумы бэхбит учин алып барян ишлери ша-ятлык эдйэр. Себэби рус-туркмен эдеби гатнашыклары бейлеки мил-летлериц эдебиятлары билен хызматдатлыклаоа гараныеда ерэн гады-ми,бай, идея-тематики герими боюнча хас гиц. Бизин юрдумызда хэкум сурйэн асудалык, он йыл абаданчылык сыясаты муча уйтгешик мумкинчилик дередйэр. Эхтимал, шоны казарда ту туп, Руссиянщ П-" зиденти Б.Н.Ельцин шейле ныгтаяр:

"Туркмен-Руссия гатнашыкларыныц осушиниц сазлашкльиыгы ГДА-нъщ /Гарашсыя девлетлериц аркалашыгы/ энчеме рэвлэтлери учин релде болуп хызмат эдип билер".*

Шу маныда алнанда эдеби гатнашьвелара улы гошант гошан, ас-лыцда рус дилинде шоны илки шэхлеленшфип батлан "Туркменоведе-ние" журналына тэзеден .чынлакай сер салмак зерурлыги дерейэр. Тарыхда болуп гечен фактлары инкэр эдип болмаяр. АЙратынам улы медениет нукдай назарындан угур алнып, М.Горький ялы дунйэ мач-берли язывднкц голдамагы : билен Туркменистана гелен рус язшлла-' рыныц иии, устунден энчеме йыллар гэчечдигине гарамаздан, чуч идея-чеперчилик эхмиетине эедир. Они эдебиятымыэын, тарыхы гувакп билен беллейэр:

"Шейлеликде, отузиндц йцлларда дурли республикаларда доре-дкяилше гурамалары, ягны республикаларыц Язадылар союзлари д'ере-дилицди. Рус эдебиятыдоц векиллери хем пол отузшгсы йылларда

I. "Туркменистан", 1994. Н-вдп январь.

М.Горькинич инициативасы билен дередилен бригадалар билен турк-чж топрагына гелйэрди. Шейле бригадалар Туркменистана 1930-1932-1934-н*и йылларда гелипди".*

Рус язкжыларыныц бириняи бригадасыныц составында Л.Леонов, П.Тихонов, Вс.Иванов, В.Луговской, П.Павленко, Г.Санников ялы улы С03 уссатлары барды. Буларьщ хеммесиниц диен ялы дереден ■асерлери озалы билен "Туркменоведение"журналы аркалы окыда ети-рилипди.

Шол гелен рус язвкыларыныц кепуси ВТЛО-ныц хорматлы агзалы-;чына сайланып, олар Туркмен ылым-билим уйшмегине, шол саеда "Турк-■.гйЯОБпдение" журналыныц шпине якыцдан кемек берипдирлер. Оны "Туркмен эдебиятыныц тарыхы" хас нкгтап гэркезйэр:

"ВТЛО-ны двретмекде, онуц эсасы базаснны тайярламакда гура-Чтачклык тайдан якындан кемек беревдиклерини назарда тутуп, бирин-■зд языжылар зарпчы бригадасыныц членлери /Всеволод Иванов, Леонид Рчонов, Владимир Луговской, Петр Павленко, Георгий Санников, Николай Тихонов/ ВТОП-ыц /Бгтинттркмен языжылар гурамасы/ хорматлы чяенлигине сайланяр".^

Шейлелякда, рус-тгркмен вдёби гатнапыклары гурамачылык хем ййперчилик таЯдан естп уграяр. взем рус языжштор зарпчы бригада-г;иныц эдеби натериаллары журналыц сахьшаларында ерэн кэп мечбер-де чап эдилйэр. И не, В.Луговскойыц "Туркменистан" /1930, №4-5/, "Кшыр" /шол ерде/, "Цуры милиционер" /1930, № 6-7/, "Экзотикамыч олумя"'/1930, Р 8-9/, "Чвлтц хем бахарыц большевиклерине" /1930, ® 10/, Г.Санниковыц "Келиф Узбойы" /1930, № 8-9/, "Туркмен, халы-хакквда баллада" /шол ерде/, "Ттркменб&ллада" /1931, ^ 1—2/,

■I. Туркмен эдебглтынщ тарыхы. -Ашгабат: Ылкм, 1979,т.4, - 10 с. й..Шол еррв, т.4- 33 с.

H.Тихоновыц "Шырамыц адамлары" /1930, W 8-9/, "Сув гезлейжилер" /шол ерде/ гошгулары "Туркменоведениеде" пейда боляр.

Булардан башга 1932-нвд йылын, май-июнь айларында Туркменистана рус язылдаларыныц икинжи бригадасы гелйэр. Бу ёрде-де. В.Гусев, Б.Лапин, И.Хацревин ялы белли языжылар барды. Б.Лапиниц, И.Хацревинин, "Ярсолтан Азым жан хакда айдым" /1932, J* 5-6-7/, "Сердар геплеЛэр" /шол ерде/, "Абдылла ханыц эден отдилиги" /шол ерде/ ялы шыгырлары хем тол журналда чап эдилйэр.

"Туркменоведение" дине рус кахырларкц эсерлерини чап этмек билен чэкленипдир диен нетюкэ гелмек болмаз. Онуч сахыпаларыр-« Б.Кербабаевиц, Г.Буруновыц, А.Ныязовыц, А.Кекиловьщ тэзе эсер-лери рус дилинде чап здилипдир. Кол эсерлери рус окьмдоына етир-мекде Г.Веселковьщ хызматы орэн улы болупдыр. Б.Кербабаевин, "Достларыма", "Дагдакы трактор" шыгырлары Г.Веселковнн, тервдие-минде чыкяр. Иолары дерцевден гечирип, журналыд редакторы А.Облонский шейле нетижелере гелйэр: -

"Тэзе туркмен эдобиятыныц хас зехинли векилиниц бири Б.Кер-бабаевдир. Онун, кеп санлы гошгуларынщ улы чеперчилик гымматы . бар, айратынам, форла. гезлаглери гохтивдем".*

Вир ягдайы назара алмак горек, Балли Солш ялы, Б.Кербабаевин, ирки дередижилиги адалатскз танкыда ызыгидерли сезевар оди- • липди. Бу.ташшт О.Тэчназаров тарапчндан эдилип, онуц эсасы г.эр-1 пи "Туркменоведениеде" чап эдилип, рус яеыгызтчилт'Шй-де ети- ■ рилипди. Шол допрн назарда тутамкизда Б.Корбабаевиц дередижилиги дурли тарапдан гысшшрды. Хатда турмэ-де душупди. Инди дэвур хоодг&Ч,

I. Облонский А. От "богатырских" сказаний к песням Октября. -"Туркменоведение", 1930, » 12, - 30 с. 1 .

2. "Туркменоведение", .1931, I? 5-6, 51-55 е., "Туркменоведение", /1931, !? 7-9, -82-35 е.,"Туркменоведение", 1931,Л» 10-12, -48-57с.

зады ерли-еринэ гойды. О.Тачназаровыц танкыдыныц бойдан-баша тен-денциозлыгы кслевдик соватлы адама хэзир ап-айдындыр. Эмма хут зол агыр дэвурде А.Облонский ялы Б.Кербабаеве нэхилидир хош сез айдып билэйдеклер азды, хатда ёкды. Бу нукдай назардан алнанда, гурнальш, языжы хакда хем объектив, хем квмек эдиди эхевде чыкыш этмеги ерэн яхмиетлиди.

Галыберсе-де, онун сахыпаларында "Юсуп-Ахмет", "Лейли-Межнун" дессанларындан белеклер, Азадынщ, Магтымгулыньщ, Молланепесиц, Сейдиниц, Зелилинин, вкгырларындан парчаларчап эдилипдир. Буларыц геммеси А.Облонскиниц тайярлаян "Туркмен чепер эдебияты" диен ишивден алныпдыр.

И1ЭД "ШТШСИНЦЗ" умумы барлагдан гелип чыкян шу ашакдакы «ютлемелере уне чекилйэр.

1. "Туркменоведенийэнкн" бизиц эдебиятымызы евренмекде хызматы гурруцеиз улы болуп, оны Туркмен медениети институтом^ /Турк-ыенхультуц/ тарыхыедан, ВТЛО-ныц /Вутинтуркмен эдебият уйш-меги/ тарыхындан узце евредашк мумкин дэл.

2. Журнал гос-гени гурамачылык гуйчлерини генукдирмек билен мешгул

боландыгына гараназдан, окна эдеби мирасы шо хл е л ендирмеклик дуйпли орун алыпдыр. Бу «эхтден А.Самойловичиц, А.Семеновы^, А.Облонскпнш) здебиятыныэыг; тарыхына дегишли макалалары улы ылмы-теоретики эхмиете эедир.

3. Рус-туркмен эдеби гатиашыкларыны гызгыны билен беян этмекде, Туркменистаны рус ве ®чки Союзыц окюкьшар капчулигинэ етир-

' мекде "Туркменоведение" иццэн абрайлы ишлери битирди.

4. Тэзе(ХХ асы$ туркмен эдебиятыныч аяоанмагында, айратынам 20-30-№№ йыллардакы лдея-сыясы горешлерде эдебиятымызыц кэмиллешме-

гинде "Туркменоведение" айгытлы роль ойнады.

5. Бкзин умумы медениетимизи, ылмымызы, милли хадрларкмызи тер-биелэп етишдирмекде оз допрундо бу журнал улы гошант гошды.

Диссертацияныч мазмуны ашакдакы китапда хем тезислерде беян эдилйэр:

1. Дивангулырв Ш. Туркмен эдебияты "Туркменопедение" журналынщ сахыпаларында. -Ашгабат: Pyx, 1994, - 112 с.

2. Диванкулиев Ш. Литературный процесс в периодике Турю^енисмк 20-30 годов. В кн.: Тезисы докладов научно-практической ферениии молодых ученых СНГ.' Ашгабат, 1992, - 73 с.

3. Диванкулиев Ш. Туркменская литература на страницах журнгза "Туркменоведзние". Китапда: Туркмен дилиниц ве эдебиятыныц вадып меселелери. -Ашгабат, 1994, - 69 с.

АННОТАЦИЯ

на диссертационную работу ДИВАНКШЕВА Шохрата на тему "Туркменская литература на страницах журнала "Туркмоноведение", представленную к защите на соискание ученой степени кандидата филологических наук по специальности 10.01.02 - Современная национальная литература /туркменская литература/.

АКТУАЛЬНОСТЬ ТЕШ. Обретенид Туркменистаном независимости открыло перед наукой новкэ возможности исследования иалоизучекг&к или совершенно неизученных проблем духовной жизни народа. С этой точки зрения одним из самих интересных и самих спорных периодов развития истории туркменской литературы и литературоведения,

характеризующийся противоречивостью взглядов и мнений является период 20-ЗП-х годов. В этот период новая туркменская литература делала свои первые таги на страницах периодической печати. Одним-из органов периодики того времени является журнал "Туркменоведе-нда", издававшийся да русском языке б 1927-1932 годах и оставав-аг/Рся до сих пор вне поля зрения ученых. Отсюда вытекает актуальность и важность детального изучения деятельности этого журнала.

ЦРЛЬ И ЗАДАЧИ ИССЛЕДОВАНИЯ' - сквозь призму современной научной методологий проанализировать опубликованные на страницах ¡ф риала многочисленные научно-критические и литературоведческие статьи, произведения русских и туркменских писателей и поэтов, а также, образцы классической поэзии и фольклора.

НОВИЗНА ИССЛЕДОВАНИЯ. Данная диссертация является первой . • сботой, целиком посвященной исследованию журнала "Туркменове-. :ие", на страницах которого нашли отражения труды ученых с ми-;-'>внм именем - Е.В.Бартольда, А.Н.Самойловича, произведения основателей современной чуркменской литературы - Б.Кербабаева, Г.Бурунова, О.Тачнаэарова, русских писателей, приезжавших в Турк--¿злис'тан в 30-х годах - Н.Тихонава» Л.Леонова, Г.Санникова и других, внесших большой вклад в развитие туркменской культуры и художественной литературы.

НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКОЕ ЗНАЧЕНИЕ ШЭДОВАНЙЯ. Полученные вывода; и заключения можно использовать в подготовке научных трудов я учебных пособий по современной туркменской литературе и.литературоведению, а также в специальных лекционных курсах и семи' рских занятиях на филологических факультетах БУЗов.

СТРУКТУРА РАБОТ». Диссертация состоит из введения, трех

глав, заключения и описка использованной. литературы.

Во ВВЩНИИ раскрывается актуальность, новизна, методология, исследования, говорится о журнале, его авторском составе и функциях. , ■':

В ПЕРВОЙ ГЛАВЕ "Журнал "ЗУркмб по ведение" как источник изуче-. ния нашей духовной культуры" освещаются и исследуются история," организационная деятельность журнала, его вклад в подготовку национальных научных и литературных кадров, а также проводимая им пропагандистская рМота среди читателей в деле развития науки, культуры и литературы,молодого Туркменистана.

ВТОРАЯ ГЛАВА - "Роль журнала в становлении современной туркменской литературы" исследуит многочисленна статья, пбвестя, • рассказы, поэмы и стихотворения, опубликованнйе на страницах журнала, таких авторов, нак Б.Кербабаев, Я.НаСыряи, О.Тачназаров, АДламьюов, Ш.Кекилов, Г.Бурунов, Т.Веселков и др.

ТРЕТЬЯ ГЛАВА "Первые страницы литературных взаимосвязей" посвящена анализу произведений русских писателей Л.Леонова, Ь".Тихонова, В.Луговского, П.Павлёнхо, Г.Саггникова и др., посещавших Туркменистан в составе ударных бригад писателей, их вкладу в развитие жанров литературы и литературных связей.

В ЗАКЛЮЧЕНИИ суммируются основные выводы исследования, а также дается список использованной литературы.

Защита состоится....1595г. в..Г. часов : на заседании Специализированного Совета по защите докторских диссертаций Института литературы им. Магтамгулы АН Туркменистана; 7440С0, Ашгабат, ул.Гоголя, 15.

Sájt«3,MÍ/(T . ' toó : Индивидуальное предприятие .ГАРЛАВАЧ* . 744Q12 г. Ашгабат, у&Сооетскнх .пограничников, 92*