автореферат диссертации по филологии, специальность ВАК РФ 10.01.03
диссертация на тему: Художественно-стилевые особенности "Табакоту-с-суфия" Ходжи Абдаллаха Ансори

Текст диссертации на тему "Художественно-стилевые особенности "Табакоту-с-суфия" Ходжи Абдаллаха Ансори"

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН ХУДЖАНДСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ АКАДЕМИКА Б.ГАФУРОВА КАФЕДРА ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА

^и 04.2.01 2 6 7 9 4 9 " На правах рукописи

ОЧИЛОВА МЕХРИНИСО ИЛХОМОВНА

ХУДОЖЕСТВЕННО-СТИЛЕВЫЕ ОСОБЕННОСТИ «ТАБАКОТУ-С-СУФИЯ» ХОДЖИ АБДАЛЛАХА АНСОРИ

Специальность 10.01.03. Литература народов стран зарубежья

(таджикская литература)

Диссертация

на соискание ученой степени кандидат филологических наук

Научный руководитель: доктор филологических наук, профессор Гафарова У.А.

Худжанд - 2012

ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЧУМХ.УРИИ ТОЧ.ИКИСТОН ДОНИШГОХ.И ДАВЛАТИИ ХУ^АНД БА НОМИ АКАДЕМИК E.FAOYPOB КАФЕДРАИ ЗАБОН ВА АДАБИЁТИ ТОНИК

Ба ^укми дастнавис

ОЧИЛОВА МЕХ.РИНИСО ИЛХ.ОМОВНА

САБКИ ТАЪЛИФ ВА ХУСУСИЯТХ.ОИ АДАБЙ-БАДЕИИ «ТАБАК,ОТУ-С-СУФИЯ»-И ХО^А АБДУЛЛОХ.И АНСОРЙ

Ихтисоси 10.01.03 - Адабиёти халедои кишвар^ои хори^й

(адабиёти тоник)

Рисола

барои дарёфти дарадаи илмии номзади илм^ои филология

Рох,бари илмй: доктори илм^ои филология, профессор Баффорова У.А.

Хучанд-2012

МУНДАРИЧА

Муцаддима 3-10

Боби I Шар^и а^вол ва осори Хо^а Абдуллоэуя Ансорй 11 -34

1.1. Ниго^е ба зиндагиномаи Хо^а Абдулло^и Ансорй 11-26

1.2. Мероси адабии Ансорй ва мавк;еи ощо дар адабиёти ирфонй 26-34

Боби II Сарчашма^ои таълиф ва мундари^аи «Табак;оту-

с-суфия»- и Хо^а Абдулло^и Ансорй 35-103

11.1. Сарчашма^ои таълифи «Табак;оту-с-суфия» 35-49

11.2. Мундари^а ва бандубасти «Табак;оту-с-суфия» 49-70

11.3. Муно^от дар «Табак;оту-с-суфия» 71-79

11.4. Ашъори арабй ва шар^и мазомини ирфонй дар «Табак;оту-с-суфия» 79-103

Боби III Вижагщои сабки нигориш ва арзиши адабию 104-153 бадеии «Табак;оту-с-суфия»

III. 1. Шеваи баён ва вижагщои сабки нигориш 105-128

III.2. Корбасти саноеъ ва аносири тасвири бадей 128-153

Хулоса 153-157

Китобнома 158-170

Qr^

Мук;аддима

Таърихи ташаккулу та^аввули адабиёти ирфонии форсии то^икй, ба вижа нигоришоти маноциби суфиён ба корнома^ои илмиву адабии муаллифи «Кашфу-л-ма^чуб» Абул^асан Алй ибни Усмони Ч,уллобии Х,у^вирии Разнавй, тарчумону шорех,и форсии рисолаи ч,омеи Абубакр Мух,аммад ибни Ибро^им Бухороии Калободй (санаи вафот соли 385 /995) «Китобу-т-таарруф ли маз^аби-т-тасаввуф», Абуиброх,им ибни Исмоил ибни Му^аммад ибни Абдулло^ ал-Мустамлии Бухорой (санаи вафот соли 434/1042), тарчумони «ар-Рисолату-л-К,ушайрия»-и Абдулкарим ибни Х,авозини К,ушайрй Абуалй Х,асан ибни А^мади Усмонй ва дигарон иртиботи амик; дорад. Ма^з хидмати он^о дар таълифи тазкираву манок;иби суфиён ба забони форсй буд, ки минбаъд осоре, чун «Тазкирату-л-авлиё»-и Шайх Фаридуддини Аттори Нишопурй, «Нафа^оту-л-унс мин х,азароти-л-к,удс»-и Нуриддин Абдурра^мони Ч,омй, «Сафинату-л-авлиё»-и Му^аммади Дорошукух, ва чанд кутубу расоили хурду бузурге таълиф шуданд. Х,амчунин осори нависандагону адибон ва орифони ёдшуда му^иби ^ифзи бузургтарин мероси маънавй гардида, ба василаи таълифоти бозмондаи эшон мабонии назарии ирфони исломй ба вачди ах^сан рушду тавсеа ёфт.

Хо^а Абдулло^и Ансорй ба иттифоци андешаи мух,ак,к;ик;они таърихи адабиёт ва тасаввуф ^амчун шоиру нависанда, му^аддису муфассир, воизу суфй ва фак;е^у мударриси сох,ибном бо эт(оди осори гаронмоя ^ам барои пайрезии насри мусаччаъ дар адабиёти форсй ва ^ам Чи^ати танзими ирфони амаливу назарй, ташре^у тавсияи меъёру маро^ил ва мак;омоти маънавй коркой му^имро анчом додааст. Дар канори омузиши пайваста, сафар^о, мучодалаву мабо^ис бо мухолифони андешаву афкораш у ^амзамон чщати таъсиси хонацох,, х,алк;аву доира^ои тадриси К,уръону х,адис ва равиши сулук нак;ши босазои хешро гузоштааст.

Бино ба таъкиди академик Носирчон Салимов «Дар шинохти такрири са^м ва мацоми осори Ансорй дар таърихи насри форсй, махсусан насри бадей имкон дорад, ки як тадк;ик;оти ало^идаву ^омеъ ба ан^ом расонида шавад. Зеро мак;оми у дар рушду нумуи насри форсй ба сар^ади эътибораш дар тасаввуф царобат дорад. Таълифоти Ансорй, ки иддаеро худаш ба к;алам оварда ва к;исмати дигар тавассути шогирдонаш тах,рир шудаанд, хеле зиёд аст» (106,289).

Осори Хо^а Абдулло^и Ансорй аз камолоти орифе хабар меди^анд, ки у аз дарунмоя ва рисолати таърихии К,уръону х,адис, растай маънавии х,азрати Му^аммад (с), зу^ури тасаввуф, асос^ои он, имтиёзу тазоди тарицахр, мо^ияти дастуроти шаръиву фикции имомони чах,оргонаи ах,ли суннат ва ^амоат, усул^ои камолоти ирфонй, парвариши муридон, нишона^ои аносири хори^ии дину тасаввуф ого^ аст.

Бегумон, китоби «Табак;оту-с-суфия» нук,таи олии чунин донишу биниши фаровон ва амик;и Хо^а Абдулло^и Ансорй мебошад. Чун ин асар дар ма^лис^ои ваъзу тазкир ва тадриси шогирдону муридон таъкиду ташрех, меёфт, шахсияти Пири Х,ирот дар назари мо х,амчун ^офизи тамомиёр чилвагар мешавад.

Вусъати ахбор, сарох.ати аснод, нукоти му^ими зиндагй, камолоти маънавй, афкору андеша, ^а^оншиносй, маз^аб, муколамаву мубо^иса, осору таълимот, пирону шогирдони машоих дар «Табак;оту-с-суфия» ша^одат аз он медщад, ки Пири Х,ирот ба унвони яке аз аввалин нависандагони насри суфиёнаи форсй шинохта шавад.

Сифати кори Хо^а Абдулло^и Ансорй дар баёни китоби мазкур аз Чониби аксари орифони замонаш, муриду мухлиси меросу шахсияти у Абдурра^мони Ч,омй ва тазкиранигорони дигар ёдрас гардидааст.

Му^ак;к;ик;они муосир, ховаршиносон Е.Э.Бертелс, В.А.Жуковский, Х,онри Моссе, Серж де Ложйе де Биюркуейл, донишманди афгон Равон Фар^одй, му^ак.к.ик.они эронй Маликушшуаро Ба^ор, Забех,улло Сафо, Алиасгар Башири Х,иравй, Х,усайни Хатибй,

4

Сируси Шамисо, Абдулхусайни Зарринкуб, Бадеъуззамони Фурузонфар, Х,усайни Размчу, ^аъфари Суб^онй, адабиётшиносони точик Расул Х,одизода, Усмон Каримов, Садрй Саъдиев, Аълохон Афсах,зод, Худой Шарифов, Амрияздон Алимардонов, Ч,обулк,о Додалишоев, Кароматулло Олимов, Абдулманнон Насриддинов, Носирчон Салимов, Умеда Баффорова ва дигарон, та^иягарони осори Пири Х,ирот Абдул^ай Х,абибй, Алиасгари Х,алабй, Му^аммадсарвари Мавлой, Х,усайни О^й, Хо^а Султон^усайни Гунободй перомуни мазмуну му^тавои осор, сабку услуби нигориш, забони баён ва ^унари нигорандагии Хо^а Абдулло^и Ансорй изгори назар намудаанд.

Аз ин ру, таваччУ^ ба таълифоти Хо^а Абдулло^и Ансорй, ба вижа «Табак;оту-с-суфия» х,амчун шщкории адабиёти ирфонии форсу точик ва мук;аррар сохтани арзиидои адабии ин китоб аз мавзуоти мух,им ва масоили мубрами илми адабиётшиносй ма^суб меёбад, ки дар заминаи тахдикд он самарахои шоёни илмй ба даст омада, чойгохд як асари мукаммали насри ирфонй дар адабиёти форсу точик аз назари мазмуну мухтаво ва хам сабки равиши таълиф мукдррар мегардад.

А^амияти омузиши мавзуъ боз дар он зу^ур менамояд, ки дар заминаи тадцщи як асари Пири Х,ирот нишон додани му^имтарин далоили тарчумаи ^оли муаллиф, кушишу ЧУШИШИ У> устодон, шогирдону пайравон, ^унару истеъдод ва муайян сохтани мацоми адабиву ирфонии вай тозакори^ое дар пай хохдц дошт.

Дара^аи омузиши мавзуъ. Бо х,ама ма^бубияту маъруфият дар адабиётшиносии точик коркой муайян ва махсусе дар раванди шинохти зиндагиномаву осори Хоча Абдулло^и Ансорй ва баргардону нашри кутубу расоили ин орифи номвар анчом наёфта, холиго^и бузурге дар ансоришиносй мавчуд аст. Он чй му^ак;к;ик;они фавк;уззикр дар робита ба мероси ин нависанда ва орифи бузург баён доштаанд, асосан перомуни мабох,иси масоили умумии адабиёт, минчумла осори манзуму мансури ирфонй, сайри та^аввули назарй ва амалии тасаввуф сурат гирифтааст.

Донишманди чех Ян Рипка дар бахши «Шоирони рубоисаро (ча^орпоранавис)» ишора ба «Муноч,от»-и Хо^а Абдулло^и Ансорй ва мак;оми са^ъ дар осори у ишораи андаке дорад. Х,амзамон у дойр ба истицболи Пири Х,ирот аз «Табак;оту-с-суфия»-и Суламй ва та^диди он ба забони форсй, ба вижа шеваи ^иротй и^молан ^арф мезанад (101,288289).

Донишманди рус Е.Э.Бертелс дар бахш^ои мухталифи китоби «Тасаввуф ва адабиёти суфия»-и хеш, чун «Пайдоиши тасаввуф ва ташаккули адабиёти суфия», «Мар^ала^ои асосй дар равняли назми ирфонй», «^араёщои асосии рушди маснави^ои ахлок;й дар Эрон», «Бозгуии а^воли Ибро^им ибни Ад^ам дар достони «К,удадгу-билик;», «Паёми Абдулло^и Ансорй ба вазир» ва Fañpa, дар маврид^ои шарх,у тавзе^и масоили ирфонй, ча^оншиносиву таълимоти орифон ва тах,лили мазмуну мундари^аи бархе аз осори суфия ба китобу рисола^ои гуногуни Хоч,а Абдулло^и Ансорй ручуъ менамояд (41).

Кароматулло Олимов дар китоби «Ч,а^онбинии Абдулло^и Ансорй», бахусус дар фасли «Ансорй муаррихи тасаввуф» (94,40-50) мухтасар дойр ба бандубаст ва мундари^аи ин асар ва тафовути он аз китоби «Табак;оту-с-суфия»-и Абуабдурра^мони Суламй изгори назар менамояд. Рисолаи мазкур, ки аз дидго^и илми фалсафа ба цалам омадааст, бештар андеша^ои Хо^а Абдулло^и Ансориро дойр ба назарияи ирфон фаро мегирад ва му^ак,к,ик;и ёдшуда низ ба ин китоб дар фаслу бобх,ои дигари тадк,ик,оташ перомуни ин ё он масоили марбут ба Ча^онбинии фалсафии Пири Х,ирот ручуь мекунад.

Шодравон Расул Х,одизода дар китоби «Тасаввуф дар адабиёти форс-то^ик» фаслеро х,амноми Хо^а Абдуллох,и Ансорй дойр ба зиндагиномаву осори вай ихтисос до да, мак,оми маънавии уро дар рушду равнак;и ирфон ёдовар мешавад (131,99-111). Ин 40 у дар х,удуди ду сафх,а перомуни китоби «Табак;оту-с-суфия» андешахряшро иброз медорад.

Ишора ба матолиби китоби «Табак;оту-с-суфия»-и Хоч,а Абдуллох,и Ансорй ва ик;тибосот аз он дар рисолахри номзадии Фаррух

6

Салимов (107), Муътабар Шарипова (138), Муътабар Оцилова (91) низ мавчуд аст.

Фаррух Салимов дар тадк;ик;оти худ «Кашфу-л-мах>чуб»-аввалин рисолаи ирфонй ба забони форсй», дар фасли «Х,амох,ангии «Кашфу-л-мах,чуб» бо осори таълимиву татбиции суфия: анъана ва навоварй» ба ин натича мерасад, ки «Хоча Абдуллох,и Ансорй ва муриди котиби у дар ягон чои «Табак;оту-с-суфия» аз Х,учвирй сухан ба миён наовардаанд. Аз фе^ристи кутуби назарии суфия, ки Хоча Абдулло^и Ансорй ишорат карда, чое х,ам ба китобу расоили Х,уч,вирй ишорат нарафтааст» (107).

Манзур аз ёдкарди Фаррух Салимов аз китоби Пири Х,ирот иттилое аз мавчудияти манок;иби дигаре ба забони форсй мебошад.

Муътабар Шарипова низ дар бахши «Осори Хоча Абдулло^и Ансорй» маълумоти мук;аддамотиеро дойр ба «Табак;оту-с-суфия», мисли забон, сарчашма, шеваи имло, мавчудияти нусхах,о дар китобхонах,ои о лам дар х,ачми як-ду саф^а иброз менамояд (138).

Дар тадк,ик;оти Муътабар Оцилова, ки ба баррасии мазмуну мундаричаи «Тазкирату-л-авлиё»-и Шайх Аттор бахшида шудааст, «Табак;оту-с-суфия» ба унвони як сарчашмаи гуфтори Аттор дар та^ияи маноциби суфиён ёд мешавад. Хулосаи номбурда ин аст, ки «Х,арчанд таъсири Ансорй ба равиши кори Аттор ба мушо^ида мерасад ва новобаста ба он ки муаллифи «Тазкирату-л-авлиё» бо истифода аз матолиби пешиниён, аз чУмла Ансорй сабки таълифи худро тагйир меди^ад, вале ба мушох,ида мерасад, ки равиши кори вай бештар ба Ч,омй дар чараёни иншои «Нафа^оту-л-унс» муассир аст» (91,55).

Ин гуфта^о дар фасли «Сарчашмах.ои таълифи «Тазкирату-л-авлиё» ва пайванди он бо тазкирах,ои дигари ирфонй»-и тадк;ив;оти Муътабар Ок,илова гунчоиш ёфтаанд.

Ин баррасщо ба х,еч вач^ маънои онро намеди^анд, ки «Табак;оту-с-суфия»-и Хоча Абдулло^и Ансорй ба таври мукаммал дар адабиётшиносии точик мавриди омузиш к;арор гирифта бошад.

Ammo дар адабиётшиносии кишвар^ои ^амзабон, мин^умла Эрону Афгонистон ро^еъ ба рузгору осори Ансорй тахдикоти фаровоне ба анч,ом расидаанд, ки зимни таълифи рисолаи ^озир инч,ониб ба нукоти зарурй ва дидгохдои он со^ибназарон ру^уъ намудааст.

Аз ^умла, рисола бар асоси ду нусхаи китоби «Табак;оту-с-суфия», ки яке ба тас^е^и Х,усайни О^й ва дигаре бо мук;обалаву тасоди Му^аммадсарвари Мавлой ба табъ расидаанд, ба анч,ом расид.

Аз ин ру, мавзуи мазкур дар адабиётшиносии муосири то^ик аз тозагихое бархурдор аст ва метавон гуфт, ки таълифи ин рисола яке аз аввалин кушишх,ое дар самти тахдик;и китоби муътабари Ансорй «Табакот ус-суфия» махсуб меёбад.

Ма^сад ва вазифа^ои таодик;. Мак,сади асосии тадк,ик,и мавзуъ та^лилу баррасии мундари^аву сохтори «Табак;оту-с-суфия», сарчашма^ои таълифи Хо^а Абдулло^и Ансорй, таадик;и махсусият^ои адабиву бадей, услубй ва шеваи баёну сабки нигориши ин асари муътабар ба шумор меравад. Дар баробари фарогирии масъалах,ои мазкур, ки х,адафи аслй махсуб мешаванд, пажух,иши муаммох,ои зерин зарурати тадк;ик;отро дак;ик; месозанд:

- омузиши мухтасар, вале мудаллалу амик;и па^лух.ои зиндагй ва осори Хо^а Абдулло^и Ансорй, так;рири ч,ойгох,и у дар густариши насри ирфонии форсу точ;ик;

-пажу^иши манобеи кори Хо^а Абдулло^и Ансорй дар та^ияи «Табак;оту-с-суфия», муцоисаи равиши баёни ин китоб бо матолиб ва шева^ои таълифи китоб^ои «Табак;оту-с-суфия»-и Абуабдурра^мони Суламй ва «Кашфу-л-ма^уб»-и Х,у^вирй;

-таъйини пайванд ва тафовути усули нигориши маноциби суфиён дар китобх,ои ^амноми Ансорй ва Суламй;

-баррасии мукаммали мундари^аи асар, к;имати таърихй ва вусъати он дар х,ифзи ахбори мухталиф дойр ба таърихи хонакрх,, ифрон, мачолиси вазъу тазкир, таълифи осори ирфонй, пайванди тарицату шариат ва дигар масоили назарй;

- тадк,ик,у баррасии арзиши адабиву ^унарии «Табак,оту-с-суфия»;

- омузиши вижагщои забони «Табак;оту-с-суфия», тадк;ик;и мавзуоти х>азф, табдил, тагйир ва к,олаб^ои чумлаорой дар «Табак;оту-с-суфия»;

- ба муомилоти илмй кашидани назокату салосати сухан, тагйири сабки баён, зикри муноч,от ^ангоми шарх,и муаммову масоили тасаввуфй;

- тадк,ик,и сабки таълиф ва корбурди саноеи шеърй дар «Табак;оту-с-суфия»-и Абдуллох^и Ансорй ва бад-ин васила таъйини х^унари нависандагии вай;

- баррасии мак;оми Хо^а Абдулло^и Ансорй дар офариниши насри мусаччаъ, сайри кутох, дар таърих ва ^ойгох<и насри мусаччаъ дар адабиёти форсй, заминах,ои зух,ур;

-тахдик, дар корбурди санъати са^ъ ва дигар саноеи шеърй дар таълифоти Хоча Абдуллох,и Ансорй.

Сарчашма^ои таодик;. Омузиш ва тах,к,ик,и мавзуъ дар заминаи нашрхри гуногуни «Табак;оту-с-суфия»-и Хо^а Абдулло^и Ансорй сурат гирифтааст. Дар чаРаёни таълифи рисолаи илмй аз рисолоти гуногуни Хо^а Абдуллох^и Ансорй ва тазкираву осори назарии ирфонй, чун «Кашфу-л-мах,чуб» ва «Нафах,оту-л-унс» ба х,айси сарчашма истифода гардид.

Усули таодик;. Асосх,ои назариву амалии рисола бар пояи усули мук;оисавй-таърихй дар адабиётшиносй к;арор дорад. Баробари ин х,ангоми навиштани рисола аз усули тадк;ик,оти олимони ватаниву хорич,й, чун Е.Э.Бертелс, В.А.Жуковский, Х,онри Моссе, Серж де Ложйе де Биюркуейл, Равон Фарх,одй, Маликушшуаро Бах,ор, Забех,улло Сафо, Алиасгар Башири Х,иравй, Х,усайни Хатибй, Сируси Шамисо, Абдулх,усайни Зарринкуб, Бадеъуззамони Фурузонфар, Х,усайни Разм^у, Ч,аъфари Суб^онй, Абулх,айи Х,абибй, Алиасгари Х,алабй, Мух,аммадсарвари Мавлой, Хо^а Султонх,усайни Гунободй, Р.Хрдизода, У.Каримов, С.Саъдиев, А.Афсах^зод, Х.Шарифов, А.Алимардонов, "Ч,.Додалишоев, К.Олимов, А.Насриддинов,

9

Н.Салимов, Н.Зо^идов, М.Хо^аева, У.Баффорова ва дигарон ба кор гирифта шудааст.

Навоварщои рисола. Дар рисола бори аввал китоби ^омеи «Табак;оту-с-суфия» ба х,айси манбаи боэътимоди тасаввуф ва насри ирфонии форсу точдк бо назардошти мазмуну мундари^а, сохтор, банду бает, вижаги^ои адабиву х,унарй, шева^ои нигориш, к;имати илмиву адабй омухта шудааст. Дар радифи мулох,изоти марбут ба арзиши адабиву таърихии «Табак;оту-с-суфия» сайри мухтасаре дар нигоришоти суфиёна ва зу^уру корбасти санъати сач(ъ дар адаби форей тавачЧУД зо^ир гардидааст. Х,амчунин рисола фарогири вижаги^ои забон, сабку услуб, тамилу баррасии истифода аз шеваи ^иравй, ^ифзи калимоту аносири лугавии к,адим, корбурди саноеи шеърй мебошад. Кушиш бар он рафтааст, ки мактаби ирфонии Пири Х,ирот, ки «Табак;оту-с-суфия» як дастури илмиву таълимии ^алк.аи бонуфузи тадриси у ба шумор меомад, матолиби асосии ирфонй, мисли румузи орифона, андешах,ои ахлок,й ва ^авх,ари афкору таълимоту таълифоти аэуш тасаввуф мавриди таджик; к;арор бигирад.

Дар рисола масъала^ои зиёди марбут ба ташаккули насри суфия, забон ва услуб, корбурди саноеи бадей, шар^и маф^умх,ову истило^оти ирфонй ва манобеи таълифи «Табак;оту-с-суфия» ва пайванди он бо кутуби дигари бунёдиву марками тасаввуф барраей шудаанд.

Арзиши назарй ва амалии рисола. Рисола барои таодици масоили адабиёти классикии форсу то^ик, хоса насри ирфонй кумак карда метавонад. Х,амчунин, ^ангоми навиштани китобх.ои илмии ^омеъ ва таълимии таърихи адабиёти то^ик, бахши адабиёти суфия аз маводи рисола истифода намудан мумкин аст. Баробари ин, рисола дар таълифи коркой курей ва дипломй, таълими дареной марбут ба омузиши насри ирфонй, поэтика, курской махсус оид ба насри ирфонй ё классикй барои донишчуён метавонад хидмат намояд.

Сохтор ва таркиби рисола: Рисола аз мук;адцима, се боб, х.ашт фасл, хулоса ва китобнома иборат мебошад.

Боби аввал. Шар^и аз^вол ва осори Хо^а Абдулло^и Ансорй Фасли аввал. Нитоне ба зиндагиномаи Хо^а Абдуллоэуи Ансорй

Хо^а Абдулло^и Ансорй дар таърихи адабиёти форсу то^ик, ба вижа насри ирфонй, аз манзалат ва мак;оми шоистае бархурдор гардидааст, ки ин мартабаи хос боиси тава^ЧУ^и а^ли назар, тазкиранигорону муаррихон ва дигар муаллифон ба зиндагй ва мероси у гардидааст.

Бино ба иттилои Кароматулло Олимов донишмандони афгонй Асадулло^и Х,абиб («Ан