автореферат диссертации по филологии, специальность ВАК РФ 10.02.22
диссертация на тему:
Лексические особенности газелей Камола Худжанди

  • Год: 0
  • Автор научной работы: Хаитова, Ширин Исматуллоевна
  • Ученая cтепень: кандидата филологических наук
  • Место защиты диссертации: Душанбе
  • Код cпециальности ВАК: 10.02.22
450 руб.
Диссертация по филологии на тему 'Лексические особенности газелей Камола Худжанди'

Текст диссертации на тему "Лексические особенности газелей Камола Худжанди"

в1:0Ъ-10/Або -а

республика таджикистан

таджикский государственный национальный университет

ХАИТОВ А ШИРИН ИСМА ТУЛЛОЕВНА

ЛЕКСИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ ГАЗЕЛЕЙ КАМОЛА ХУДЖАНДИ

10.02.22. - Языки народов зарубежных стран Европы, Азии, Африки, аборигенов Америки и Австралии (таджикский язык).

ДИССЕРТАЦИЯ

на соискание ученой степени кандидата филологических наук.

Научный руководитель: член - корреспондент АН РТ, доктор филологических наук, профессор Касымова М.Н.

душанбе

республи1саи тоаикистон донишгох,и давлатии миллим

точикистон

Х:АИТ0ВА ШИРИН ИСМАТУЛЛОЕВНА

хусусиятх;ои лексикии газалиёти

камоли хучавди

ИХТИСОС: 10.01.22 - ЗабонхАои халкАои мамолики хориАи Аврупо, Осиё, Африко, бумиёни Америка ва Австралия (забони точикй).

Р И С О Л А

барои дарёфти дараАаи илмии номзади илм}Аои филологи

РозАбари илмй: узви вобастаи АИ Ч,Т, доктори илмх,ои филологи, профессор М.Н.КАосимова

душанбе

МУВДАРЩА

Му^аддима..............................................................................З-lO

Бoби I. Летеикаи шoиpoнaи Х.oЛaКaмoл..............................,.........11-77

Фа^и якум. Лекcикaи ифoдaгapи cифaт}Лoи оши1л ва мaф?;yм}Лoи

мyтaнocиби у.........................................................2 З - 4 б

1) калимаву ибopa?Лoи ифoдaгapи шм>^и беЛoн.............................24 - З2

2) калимаву ибopa?;oи ифoдaгapи нoм?Лoи пappaндa, ?Лaйвoнoт,

зЛaшapoт...........................,.......:.........................................З 2 - З S

3) калимаву ибopaзЛoи ифoдaгapи табаlЛa?Лoи гутогуни чЛамъият............З8-З9

4) калимаву ибopaзЛoи ифoдaгapи ?Лoлaт?Лoи гyнoгyни зЛ^иёт............4 O-4 б

Фacли дуввум. Летеикаи ифoдaгapи зебoй ва cифaтзЛoи маъшу1Ла..........47-77

1) Ифoдaи xиcлaтзЛoи мycбaти маъшу1Ла.......................................4S-6O

2) Сифати yзвзЛoи бадани шаъшуца........................................б O - 7 З

3) Ифoдaи xиcлaтзЛoи манфии маъшухЛа........................................7З - 77

Бoби П. ХycycиятзЛoи лекcикй-cемaнтикии газалиёти Кaмoли Хуч[андй...79 - 1Зб Фа^и якум. Сеpмaънoии кaлимaзЛo.................................................W - 9S

1) cеpмaънoшaвии гypyзл муайяни лугавии кaлимaзЛo/...................Л/ -91

2) cеpмaънoшaвии кaлимaзcoи ифoдaкyнaндaи aлoмaтy cифax.............91 - 9З

3) cеpмaънoшaвии кaлимaзcoи ифoдaгapи амалу зЛoлaт.............v.........9З -9S

Фа^и дуввум. Мypoдифoт (cинoнимия)..........................................99-1O7

1) мypoдифзЛoи умубй............................................................9 Л-1O 5

2) мypoдифзЛoи чЛyфтиcтеъмoд................................................1O5 - 1O6

3) тaъбиpзЛoи зcaммaънo..........................................................1O6 - 1O7

Фа^и caввyм. Кaлимaзcoи зидмaънo (aнтoнимия).............................1OS - 11З

а) калимаз^и зидмaънoи лугавй...............................................1OS-11O

б) калимазши зидмaънoи матнй................................................111-11З

Фacличopyм. Вoжaзcoи зcaмшaкл (oмoнимия)..................................114-12У

1) вожазсои зламшакли лугавй(лексикй)........................................117-120

2) вожазсои зламшакли лексикию морфологи...............................120-127

3) вожазсои зламшакли лексикию грамматики...............................127 - 129

Фасли панЛм. ПаронимзЛо ва паронимазия...................................130-134

Фасли шашум. Суханбозии шоир.................................................135 -136

Хулоса..................................................................................137-140

Китобнома.............................................................................141 -150

МУ1САДДИМА

Дар сухан лутфи Игозсй ба ту ёр аст, Kaмoл, В-арна сад эдл ба фикр ин cухaнoн нaтвoн гуфт.

Кaмoли ХyAaндй аз бyзypгтapин нaмoяндaгoни адабиёти классикии фopсy ToЛiHK буда, 6o эAoди газалу в-итъaoти дилангези xеш дар pyшдy нумуи зaбoн ва адабиёти фopсy тoAик сащи бoсaзoе гyзoштaaст. мАсoси эAoдиёти Кaмoли ХyAAaндиpo aшъopи зАаётдустона, газали pyзсбaxши ошиlcонa, тapoнaзсoи вaфoдopивy caдоlcaт, самимияту сaxoвaт, мapдoнaгивy шyЛЛoaт ташкил медизсанд. Аз ЛизЛати маънй газалиёти Кaмoли ХyAaндй ба тapaннyми ишьс, лаззати ^албии ин эзЛ^си ин^нй, васфи ëp, тасв^и нoзy истигнo ва кapaшмaю гамзаи пapичезсpaгoни бемезApy вaфo, зAyсни зoзсиpй ва бoтинии нигopи шyxшaнги дилpaбo, тавсифи дoми зулфу тир и мижгони фитнaгapoни бебoк ва aмсoли ин бaxшидa шуда, ин гaзaдзAo 6o сoддaгй ва лиpизми худ кaсpo мафтун мекунанд" (11,12).

Кaмoли ХyAaндй аз зyмpaи шoиpoнест, ки 6o aшъopи баландмазмуну бaлaндпoяи xyд дар рзшвду нумуи фapзсaнгy тамаддуни xaльси тoAAик сазами бoсaзoе гyзoштa, дар инкишoфи зaбoни адабии тoчAик наБсши муайян дopaд.

Дap ин бoбaт дар тaълифoти тaзкиpaнaвисoни пешин (4, 77) ва дар Tamcrncora музсакдСИк^ни мyoсиp (139; 11; 68) цшщои aao.^^ ба чашм меpaсaнд, ки то кунун ин в;aйдзсo apзиши илмиву тaъpиxии xyдpo аз даст нaдoдaaнд.

Зиндaгинoмa ва эAoдиëти Кaмoл аз чAoниби як зyмpa музcal!;lcиl(;oни шинoxтa, чун yстoд С Айнй, академик А. Миpзoев, aдaбиëтшинoсoн Ш.Дyсейнзoдa, X. Шapипoв, А.АфсaзЛзoд, Б. Мaьссyдoв ва aмсoли инзсo зAaмaAoнибa oмyxтa шуда, 6o тавассути гyзopишy мalcoлaзco ва pисoлaзсoи илмй '/ мазАсули тадьсиьси эшoн мaнзypи мyAaь!;lcиlcoни зaбoнy адабиёти тoAик ва зсaвoдopoнy мyxлисoн гapдидaaст (ниг.:4; 77; 139; 146; 11 ; 68).

О^ри ХоЛа Камол аз Лониби адабиётшино^н ба таври кофй омухта шудаа^. Омузиши оcоpy зиндагиномаи Камол аз охирз^и нимаи якуми ьcapни XIX 0F03 мегардад ва нахуетин бор ба ин кори хайр мусташри1сони Fap6 дacт мезананд. Аз чЛумла коpзcои олимони немиc Хаймер, Этте ва шарь^ино^ни aнглиc Бленд, 5Сарт ва Э.Браунро зикр намудан мумкин ает.

Аз рун пpинcипзcои илмии даврони муо^р тaзЛщьcy бappacии нтебатан Лиддии меpоcи адабии ХоЛа Камол ва нашри оcоpи у дар замони шуравй мyяccap гардид. Аз шлзЛои биcтyм cap карда дар адабиётшино^и мо дар бахши омухтани acapзЛои ХоЛа Камол мapзcилaи нав огоз шуд ва ин мapзcилa то имруз идома дорад. Дар назардошти пpинcипи мазкур дойр ба хycycиятзcои бадеии оcоpи Камол чандин ртеолаву мa»;олa?cои илмй тазЛия ва нашр гардид (ниг.: 4;ll;159;f 59). MyjçaiçiçniçoHH aдaбиётшиноc cyхaне чанд дар бобати забони о^ри шоир ХоЛЛа Камол ва дар кадом поя иетифода шудани он цбрози андеша намудаанд.

Дар «Намунаи адабиёти точЛик» (мазнули дacтЛЛaмъй) дар бораи тар'Лумаи згая, меpоcи адабии шоир cyхaн ронда, дар бораи забони ашъори у низ ишораз^ мешаванд : «Камол уетоди забои acт. Бо вуЛЛуди бикр ва баланд будани мазмун, хеле ^дда, равон ва зcaмaфaзcм будани забони шеързЛояш натирай зcaмин I мазЛорат ает» QU, '20).

Адaбиётшиноc А. АфcaзЛзод ба забони шоир бщои баланд медизЛад: «Разалз^и Камол аз tЛníЛaTH маъно ^ддаву оммафазЛм ва рангоранг, аз цщат образзЛо низcоят бapЛacтa ва cyхaнзcои гариб низ дар он бтеер acTO (11,'8). Инчунин aдaбиётшиноc дар заминай зcaмин а1сидазсояш феъли «кйшидан»-ро аз газалиёти шоир тaзcлили забони карда, якчанд маънои ин калимаро кушода медизЛад.

Адабиётшино^ барЛаета ШарифЛон Лycейнзодa бар он aьcидa ает, ки Камол нyктaзcои мушкили фaлcaфиpо бо cyхaнони зебо ва ибораз^и ширин ифо да нaмyдaacт (138;221).

Адабиётшидо^ эрoнй ЭраAи Гyлиcyрхй дар як мщояагт бахшида ба AAашнвoраи шoир дар бoраи тадв;иl!;oт)coи адабй ба забoни шoир ишoра карда менавдоад: «Камoл яке аз шoирoни ангyштшyмoреcт, ки ба забoни мардyм cyхан мегуяд, яъне забoни шеъри y забoни cyхан гyфтани мардyми Мoварoyнназcрy Табрез ва злама cарзамини Эрoн а^» ( 15 f ; 14).

Мщащщ Б. Ма1ссудов зиндагитома, Б;имати адабию бадеии ocoри шoири баргyзидарo зcаматарафа, ба таври ва^ъ oмyхта, ба хyлocае меoяд, ки аз

тамoми имкoнoти забoни, вocитазAoи таcвир cyд шрифта, ба ва^лаи лафз кащошй мекунад, зcyнари хyдрo дар кoркарди забoи нишсн шедщад» 49-

50).

«Азба^и адабиёт зcyнари забoни ает», забoни навдоанда, ё шoир у:,ец гозо аз назари адабиётшинoc дур намемoнад. Адабиётшинoc Б. Мак;cyдoв дар Aoи дигар дар бoраи иcтифoдаи бoмавриди шoир аз зарбyлмаcалy маБcoлзЛoи хальот, таъбирзши рехтаи маAoзй, калимаву таркибзcoи гуфтугуй, кoнcтрyкcияи AAyмлаcoзии хал1сй низ гуфта гузашта, хyлocазcoи амив;у бамаврид мебарoрад.

Бoяд иьcрoр шуд, ки Aшcати забoнии ocoри Хo'Aа Камoл то кунун пурра oмyхта нашyдааcт ва ягон аcари мукаммали забoншинocй зcам дoйр ба ин мавзуъ навишта нашудаа^. Вале нoгyфта намoнад, ки дар бoбати забoн ва cабки баён, хycycиятзcoи лугавию cарфии ocoри Камoл чандин мав;oла?coи ч[yдoгoна дар забoншинocии toAAhk мавAyд ает, ки чанде аз oнзЛoрo ин Ao зикр намудан мумкин аcт. Аз ч[умла, маьcoлазcoи М.Н. ЬСocимoва (62), С. 5(алимoв (133), С. Дoшимoв (13é), Сyлаймoн Анварй (8), cазoвoри ьAайд буда, эшсн дар нигоштаи хеш рoЛAеъ ба хycycиятзcoи лугавию cарфии ocoри Камoл андешаAAoи Лoлиб ибрoз намудаанд. Чyнoнчи, М.Н. ЬСocимoва забoни зарбyлмаcалy мацоц ва зcикматзcoи ocoри Камoли ХyAAандирo тазAлилy тазAщв; намуда, чунин менавиcад: «Забoни зарбyлмаcалy маьcoл ва зcикмат ихчаму равoн, нишoнраc ва Aoлиб аcт ва забoни гyяндарo пyртаъcирy дилчаcп мекунад ва ба oн oбyранги тозаву фаcoзcат ва бадеият мебахшад» (62; 229). МухАащщ Камoлрo ycтoди бехамтои cyхан

номида, рановату сезлри сухан, рангорангй, гушнавозй, дилчаспии забони осори шоирро таъкид мекунад. Аз ин маълум мешавад, ки шоир дар корбурди зарбулмасалу маьЛол ва зЛикматзсо зЛамто надорад. Истифодаи зЛикматЛсои халв; ашъори уро рангину хотирнишин гардонидааст. Аз ин Лост, ки баъзе байтзЛои шоир зЛамчун моли шифозЛии хал1А дар байни мардуми мо то имруз истифода мешавад. Чунончи:

Санги бадгавзЛар агар косаи заррин шиканад, ¡уимати санг наяфзояду зар кам нашавад (498)®

Забоншинос С. ЛЛалимов дар маьЛолаи худ зимни тазЛлили забони осори манзум дар 1сатори динар шоирони классики дар бораи забони Ъсори Камоли ХуЛандй низ таъкид карда менависад: «Агар ба тарзи мухтасар забони осори шоирони лирику достонсароро характеристика дизЛем, метавонем гуфт, ки онзЛо идеязЛои инсониро софу пуржило, соддаву равон ифода намудаанд. Забони осори манзум мисли пазЛлу, руя ва парразЛои булур, шаффофу соф ва суфта аст» (133;86). Дар зЛамин ма1сола муаллиф навиштаи устод Садриддин Айниро дойр ба забони Камоли ХуЛандй басо бомаврид ва мувофиь; меорад, ки чунин аст: «Камол, чунон ки калимазЛо ва ЛмлазЛои думаънодорро устодона кор мефармояд, инчунин чанд сухани якмаънодорро зЛам бисер бамавь(;еъ ва устодона ба кор мебарад» (133;87).

Лунари калимасозиву иборапардозии Камоли ХуЛандй аз назари мщщщц С. }Лошимов дур намондааст. Дар бораи истифодаи калимазЛои мураккаби тобеъ дар осори Камоли ХучЛандй забоншинос тазЛлили ами!Л намуда, ба хулосае меояд, ки «калимоти мураккаби тобеъ дар ашъори Камол баробари калимазЛои маъмули забони мавк;еи муайянро ишгол мекунанд ва барои ифодаи маънизЛои дижозЛи шоир воситаи музЛим шудаанд» (13л,'418).

® Минбаъд ра1Лащо ба саллифаи китоби Камоли ХуЛЛандй (Девон.- Душанбе: Адиб, 1995. -872 с.) ишора мекунад.

Сyлaймoн Анварй дар бopaи зaбoни газалиёти шoиp cyхaн poндa, бештар ба coxra кaлимaзЛoи мураккаб ддщат медизЛад. Зaбoншинoc ин кaлимaзЛopo гуру^бандй намуда, аз руи ЛЛузъзгои тapкибиaшoн oнзЛopo ба тарьднби нему иcм, нему отфат, нему феъл, нему ^фати феълй, cифaтy иcм, cифaтy феъл, отфату зарф, шyмopaвy иcм, феълу феъл, зарфу иcм, зарфу феъл "Лудр мекунад (ниг.: 8;15-25).

Иcтифoдaи кaлимaзЛoи мураккаб дар aшъopи шoиp мав1сеи мaхcyc дopaд. Ба ин зЛама иcтеъдoди беназири ycтoдoнaвy шoиpoнaи Кaмoл наьЛши музЛим бoзидaacт. Мacaлaн, 6o як калимаи «дил» чун Лзъи кaлимaзЛoи мураккаб шoиp кaлимaзЛoи фapoвoн меcoзaд, аз Е;абили «дилpaбo», «дилдop», «дилбар», «дилЛЛ», «дилпазир», «дилoзypдa», «дилкаш», «дилбанд», «дилдузд», «дилфуруз», «дилoвез», «дилхoзЛ», «дилдигаркарда», «дилcyхтa», «дилнaвoз», «джихада», «дилшoд», «дилшефта», «дилнигapoн», «зиндадил», ««а^адил», «равшандил», «caнгдил», «шефтадил», «тангдил», «^ухтадил», «девoнaдил».

Дар pиcoлa мaл;caд гyзoштa шyдaacт, ки ocopи шoиpи шиpинкaлoм Кaмoли ХуЛандй аз нигoзЛи т^щЛ-жЛи хycycиятзcoи лекcикй-cемaнтикй тазЛлилу бappacй гардад. Би^бар ин дар рафти тазЛлилу тазЛщ»; бештар ба oн ocopи илмй такя карда мешавад, ки дар ok^ мacъaлaзЛoи мавриди тад1<;и1си pиcoлa гyзopиш ёфта бoшaнд.

Дар тащщи хycycиятзcoи зaбoнии ocopи зЛар як шoиpy адиб зинаи муьЛаддамтарину музЛимтарик тащщи таркиби лугавии зaбoни ocopи шoиp acт. Ба гурЛзр^ ва ьЛaбaтзЛoи лугавй ллyдo кардани тaмoми вoзЛидзЛoи лугавии ocopи шoиp имкoн медизЛад, ки дар бopaи тазЛаввули зaбoни адабй йар як давраи муайяни таърихй дуруету еазЛезЛ в;aзoвaт нaмoем. Бapoи тах,щщ амив;и зЛoлaти зaбoн дар давраи гутогуни таърихй тазЛлили калима чун вoзЛиди acocии зaбoни кизЛoят музЛим ает, зеpo калима кaтегopияи музЛимтарики зaбoн буда, зЛар гозЛ ки cyхaн аз зaбoн рафт, в;абл аз зЛама oh ба калима иpтибoт дopaд ва зЛарчакд ки

забон дар баробари калимазАо унсурзАои дигарро низ дар .бар мегирад, музАимтарин унсури забонро калима ташкил медизАад.

АсрзАои Х1П - XIV даврони беш аз пеш тазАаввули забони адабии точАик ба шумор меравад ва барои АазАониён Хлфизу Саъдй, Амир Хусрав, Камолиддин ИсфазАониву ;?Аасани ДезАлавй барин бузургонро додааст, ки ситорагони дурахшони осмони илму фарзАанги Аа^нй дониста мешаванд. Осори бадей, асарзАои таърихй ва илмй, ки дар ин давра ба вуААуд омадаанд, дар зАаёти маданиву илимоии мардуми МовароунназАр, Хуросон, Эрону Аиндустон ва бисер мамлакатзсои Шарь; наьАши калон бозиданд. Имруз тозАкоризсои адабиёти классивЗаи тонику форс сарвати мадании башарият гардидаанд ва ба ганч;инаи умумии дурдоназАои гаронбазАое, ки инсон андухтааст, ворид гардидаанд. Аз ин сабаб дар омузиши таърихй забони адабй зАамеша азАли тазсьЛи!А ба асарзАои барАастаи бадеиву таърихй такя намуда, онзАоро маводи асосии тадь!;и1сот в;арор додаанд ва таърихй забони адабй дар асоси тадцщи осори адибони бузург тазАия мегардад.

Бинобар ин, бешак!А гуфтан метавон, ки осори гаронбазАои Камоли ХуАандй тамоми нозукизАои забони адабии то^икро дар давраи муайяни таърихй инъикос менамояд ва зАароина мероси у сазовори тазс1<;и1;у цуаулфлои зАаматарафа буда метавонад. Камоли ХуАандй бо афкори баланд, нубуги азамат ва цуввш суханварии худ дар сафи }Аомер, РАдакию Фирдавсй, Низомй, Руставелию Данте, Саъдию ХАофиз, Пушкину Толстой ва амсоли визАо меистад.

Омузиши хусусиятзАои забонии осори Камоли ХуАандй дорой азАамияти илмист ва дар муайян намудани вазъи таърихии забони адабй сарчашмаи музАим буда метавонад. Осори Камол аз тарафи адабиётшиносон зАаматарафа омухта шуда бошад зАам, АизАати забонии он зАануз гирезАдор аст. Бинобар ин омузиши осори адабии шоир зАануз нокомил аст, зеро асари бадей бояд зАам аз нуБ;таи ,назари адабиётшиносй ва зАам аз ну1!;таи назари забоншиносй пурра омухта шавад.

Омузиши зaбoни ocopи бaдеии зcap хал1су миллaт дap дaвpaзcoи гуногуни тaъpихи тaшaккyлy тaзcaввyл; комёбизлои илтимоиву фapзлaнгй вa дигap ЛaнбaзЛoи мaънaвии мapдyмpo бa тaвpи бояду шояд мyaйян менaмoяд. Зaбoни ocopи бaдей бapoи илми aдaбиётшинocй низ зинaи огозии тазльеив; бa шумор меpaвaд: "Омузиши зaбoни aдиб бapoи aдaбиётшинoc aз вaзифaзcoи acocй бa шумор меpaвaд. Элодиёти aдиб; шaхcияти у, в;a}Сpaмoнзcoи у, мaвзyъ; гоя вa oбpaззco дap зaбoн бaён мешaвaд. Тад1си1си ycлyб вa мaзcopaти aдиб Taroco бa он Kac мyяccap мегapдaд, ки у зaбoни aдибpo хуб дoнaд"(22,6). Аз ин цо пaйвaндy poбитaи тapaфaйни илми зaбoншинocивy aдaбиётшинocй бa нaзap меpacaд вa зaбoни ocopи бaдей; мaхcycaн хycycиятзcoи лугавии онро нaдoниcтa; пaзcлyзcoи дигapи о^ри бaдеиpo кoмилaн oмyхтaн aз имкон берун acT.

Оcopи Кaмoли ХyЛaндй aз цща.ти зaбoнy ycлyб paнгин вa вycъaтнoкy пypмyзcтaвocт. Дap он шоир aз тaмoми имконоти лугавию ycлyбии зaбoни aдaбй иcтифoдa бypдa, мaвзyъзcoи он coзЛaзЛoи гуногуни зЛaёти моддиву мaънaвй вa тaмoми пaзcлyзcoи зиндaгии дaвpoни шоирро фapo мегиpaд. Сyхaнopoивy ибopaпapдoзизcoи низcoят 'Лaззoбy ифoдaнoк вa мyaccиpии кaлoм aз смолоти зaбoндoнивy зcyнapи бaлaнди шоирй дoштaни Кaмoли ХyЛaндй шaзЛoдaт медизcaд. Яъне ^мол дap зaбoндoнивy зЛyнapи cyхaнвapй нaзиp нaдopaд. Дap зо^ик^т, ^мол чун шоири зcyнapмaнд бо кaлимaзcoи хyшoзcaнгy мyaccиp мaънизcoи бикр вa гapoиб oфapидa; дap cитoишy тapaннyми зЛycнy зебоии инcoн вa тaбиaт cyхaни Лaззoбy шaккapин бо мaънизcoи тapy тoзa бaён нaмyдaacт. JÇap Гуна шеър зЛaнгoме мyaccиp ac^ ки тaЛaллигapи зЛoлaT; шавцу завц вa aндешaзcoвy тacaввypoти гyяндaвy шyнaвaндa бoшaд. ХoЛa Кaмoл низ бapoи ифoдaи aндешaи Лолибу фикри ноби худ шеър гyфтaacт.

Зaбoни aшъopи у aз нaмyнaи безЛтapини зaбoни aдaбии тоЛикии Мoвapoyннaзcp мебoшaд вa ин зaбoн бо зЛaмa зебоизЛояш Лилвaгap acт. Бинoбap ин ^рри мaшзcypy мaзлбyбият пaйдo нaмyдaни гaзaлиёти шоир низ дap зcaмин aCT.

Аз ин хотир, дар рисола мав;сад гузошта шуд, ки дар асоси тазсьсиьсу баррасии осори Камоли Хуцандй мyайян намyдани камолоти cyханварй, зЛyнари шоирй, имконоти фардй-ycлyбии шоир ва дар баробари ин характеристикаи Умумии таърихи забони адабии замони шоирро мyайян намоем ва дар ин асос раддy бадал, козЛишу афзоиш ва тазЛаввули забони адабиро ба зЛадди имкон нишон дизЛем. Дар асоси ма1ссади гузошташуда вазифазсои зайл муайян ва баррасй гардиданд:

а) муайян намудани мавриди истифодашавии возсидзсои" лугавй дар газалиёти Камол;

б) таснифи тамоми возЛцдзсои лугавии ЛЛамъовардашуда аз руи ифодаи мафзсум дар каломи шоирона;

в) муайян намудани муассирии возЛцдзЛои луравй дар каломи шоирона;

г) муайян намудани имконоти маъноиву услубии возсидзсои лугавй дар каломи шоирона;

д) муайян намудани камолоти зсунарй ва имконоти забондонии шоир.

Дар ин Ло зикри ин нуктаро басо музсим мепгуморем, ки дар боби аввали рисола масъалаи нисбатан базссно1Я1ексикаи шоирона мавриди тщцщу баррасй у içapop гирифтааст ва дар ин ч;о ма1ссад низ дар як дараЛ|аи муайян баррасй намудани мазсз зсамин масъалаи мушкилписанди забони аст. Дар ин масъала андешазсо низ гуногунанд, ки зикри онзЛо низ дар мавриди зарурй меояд.

АзЛамияти илмиву амалии тад1си1соти мазкур дар он аст, ки дар асоси натиЛЛазсои бадастомада ба масоили гуногуни таърихи забони адабии тоЛик метавон рушанй андохт ва дар идомаи он в;онунияти инкишофи забони адабиро муайян кард. Дар баробари ин тадв;и1соти гузаронидашуда барои тадьсньсотзЛои минбаъда заминай басо музЛим буда метавонад ва дар оянда боиси омузишу кушоишзсои нав хозЛад гардид.

Рисола аз муьсаддима, ду боби асосй, ки дар навбати худ фаслзЛои ЛЛудогонаро дар бар мегиранд ва хулосаю китобнома иборат аст.

БОБИ1

ЛБКСИКАИ ШОИРОНА ДАР РАЗАЖЕТИ КАМОЛ

Вожашиносию вожанигорй яке аз мас