автореферат диссертации по истории, специальность ВАК РФ 07.00.03
диссертация на тему: Белорусская Народная Республика: провозглашение и деятельность (1918 г.)

Полный текст автореферата диссертации по теме "Белорусская Народная Республика: провозглашение и деятельность (1918 г.)"

РГ6 Ой

| 0 !* ’О II АКАДЭШЯ НлВУК БЕЛАРУС1

‘,А ' ' 1КСШГУТ Г1СГОРЫ1

УДК 9147.6 "1918"

МДЗЕЦ ВАЛШЦ1Н ГЕНРЫХА31Ч

БЕЛАРУСКАЯ НАРОДНАЯ РЭСПУБЛ1КА: АББЯШЧЗННЕ I ДЗЕЙНАСЦЬ (1913 ГОД 07.00.Q25- Айчынная История

А?тарэферат дысертади! на атрыманне вучонай ступен! . кандидата г!старычных.навук

Шнек 1995

Работа выкакана $ аддзеле патычнай 1 сацьильна-эканампгнай псторш Беларуси савецкага перыяду 1нстытута Псторы! АН Беда-рус1. -

Вавуковь: к1ра^к1к; доктар истарычных навук, прафесар, академик АН Беларус! I. Ы 1п -девка.

» Аф<даЯкыя апаяснты: . •

доктар пет. навук, праф-Шхнхк У. Ы. канд. пет. навук, дацэнт Лтецк! э. А.

случая арган1зацыя: Бе^аруск! дзяриа?ны £н1верс1тзт

. •' Абарона пбудзецца "30' ' 1995 г. у '/И

гадз!н на паседзеши спецшшэаваяага савету Д. 006.14.01. па аба-ронв дыоертацый на атрцмакне вучонай етулет доктара иавук пры 1нстьп!уце псторыг АН Беларуси (22С072, г. Мшек, вуд.Ф. СкерыкыД)

3 дысертацыяй моииа пазнаёмщца £ Цэнтральнай ьавуковай 01бл1ятэ1Ц» ига Я. Коласа: г. Шнек, вул. Сурганава, 15. , ;

• •• А^арзферат разасланы "ЯП" ^пЯ_____________1995 г. .

'Бучены Сакратар , Спещкшьавакага Савету, кандидат пстарычных навук

Актуальнасць дзодедавання. На пзуним этапе сзьйго развівдя кожная нацыя ставіць перад сабой такія гриенцірн, як набчцце дзяржаунай кеааі.жнасці, магчымасць уваходжання У сусветную су-польнасць на роуных з іншьмі дзяржавамі.

Праблема дзяржаун^оці зауседы прыцягваза увагу даследчикау. У наш час аиабліва значную навуковую і грзмадска-пчлітнчную цігз-васць вьіклікае даследаванне гісторьіі нацьганадьгіа-дзяржаунага . бу-да^ніцтва на Беларусі у пачатку XX стагоддая. Менавіта тады прадстаунікамі беларускага нацнянальнагг руху была выпрацавана ідзк беларускай нащяналькай дзяржавы, лкая знайшла свае увасаб-ленке % абзяшчзнні Беларускай Народнай Рзспублікі.

Аб'екткуным ходам і’іотарьганага развіцця Беларусь у 1991 торге кабыла дэяржауную неэаледнасць. Гр/нтоуны аналіз дзейнасці нашх папярзднікду, у тим ліку і ікіцаятара? стварзння ЕНР, дапа-можа пазбегнуць памьшак кры вырашэин! шарагу задач дзяржаунага буда'уніцтзз.

Нягледзячы на -днознуга распрацаванасць тэмы, шзраг яе аспекта? засталіся па-за уяагай даследчьа:ау. Ды і эробленыя палярздні-мз даследчьггсамі высновы патрабуюдь пероасзнсавання,

Мэты і задачи даследавання._______Зкходзячы э таго, што гэма

э'я^дяецца актуальней, але недастаткова распрацавзнаґ». дисертант ставіць мзтай: даследаваць дзейнасць прадста^нікоу беларускага

кацыянальнага руху якія імкзгуліся рзадізавадь ідзо Селарускаь дзяржаунасці у форме Беларускай Народная Рзспублікі. У рамках мэты даследавання аутарзм вызначаш ваотупныя задача:

- прааналізавадь стан беяарускага яадыянальнага руху у канцы 1917 - пачатку 1918 года;

- разгледзець Перш Усебеларускі з'езд і яго вьшікі, акцэн-туючы галоуную увагу на праблеме дзкр.-*аукасці;

- даследаваць практичная дзеянлі Народнага Сакратарыя • і Рады ЗНР па рзалізацьіі ідзі беларускай даяржаунасці;

- вьісвятліць характар узаємаадаосін Рады БН? з нямецкімі

акупадьйнші ^ладамі; .

- ахарактаркзаваць вннікі .1 значгкнз дзейнасці Рады ВНР.

Метадалагічвая і крикічная база даодедавання.

Тэарэтычнай асновай дысертавд! з'являвша наьуковия прьт-цыш і метэды гістаричкага даследавання - аб’ектыунасць, гіста-рызм, сіотзмнасць і параунальны аналіз.

Распрацо^ка тзмы, абрааай дисертантам,праведзена з выкарыо-і таннем разнастайяш ла зм'оту і характару кркніц. Так як тзма ЕНР доволі до?га была закрытая для шрохага ксла даследчыкау, то і дакумекты знаходзіліся у специальных сховіппіах бібліятзк і закрытых фондах архівау.

Улічваючи, што криніцазнаУства ка праблеме БНР не распраць-вана, дисертант лічнць кеабходкым слынгцца на гэтым питанні.

Шэраг дакумента^, ззяэаных э дзяржаУнатворчзй дзейнасцр Нэ-роднага Сакратарыяту і Рады БНР: Уставный граматы, настанови,

пратаколы паоеджання? эахо^заюдца у 458 фсщве Беларускага Дэяр-жа^нага архінз, 60 і 62 фондах Нацыянальнгга архіва Рзспублікі ЕйЛзр>оЬ. Матэрыялы, якія датычаць питання знешнепалітьгчиай арь1-ентацьіі Рады БНР і дзейнасці яе консульства?, можна знайсці у вышли аданачаннч архівах, а таксЗма у 23 фондзе Аддаелу рукапісау Цактральнай кавуковай бібліятзкі Акадзміі назук Беларусі, 3(с) фондзе Веларускага Даяржаунага Ар,.іва-мугея літератури і мастацт-ьа. Матэрыялы аб дзейнасці Рады БНР па ра^іцця нацыянальнай культуры эиаходэяцца у вышэй пералічаних архівах і у фондах Наци-янальната музея гісториі і культуры Белзрусі. Узаемааднооіни Рады БНР з шсцовьш рздамі раскрываюць дакументи, што вахоуааюцца у Архіве Мінскзй вобласці і Нацыянэльныы архіве. Шзраг дакуменгау па праблеме БНР дисертант знайшов у 21 фондзе Аддзелу рукапісау бібліятакі Акадзміі навук Літвн, 395 і £82 фондах Дзяржаунага архіва Літен. Вялікую цікаваоць для даследчнка має урадавая переліска БНР, што захоуваецца у 532 фондзе.

Істотна дапамагакщь у асзнсавзнні працзсау, якія адбиваліся, успашны сучасніка? падзей. Важным! мемуарным! криніцамі з'яуля-юцца успаьііни Патра Крэчэ^скага, Кастуоя Езавітава, Антона Луц-кевіча і Макара Касцевіча, што анаходзяцца у рукалісннх аддзелах академічних бібліятзк Беларусі і Літви, Урадавай бібліятзчі Рзспублікі Беларусь і Нацичнальнай йібліяїзкі.

Многа важных ыатарыялау па дазлєдуемай праблеме ыомна .знайсці і:а старонках перыядкчких зыданняу, якія виходзілі у пери-

- з -

яд дзейнасці Рады БНР. Тут трзба адзначыць часопіс "Варта", газеты "Е'тьная Беларусь”, ’Томан" і "Ееларускі шлях", што захоуваюц-ца у Н^цыянальнай бібліятзцн Беларуси, акад&діічньк бібдіятзках Беларусі і Літвн.

Навуковая • лвізна днсертациі. Дисертант імкну^ся' апвятдчць праблему, зыходзячы з признання прыяритзту наї лнальна-дзяржа^ных інтарзсау беларускага арода Гзта дазволіла даследчыку па-новаму асзнсаваць з'явы і працзск, звязаньм з абвяшчзннем ЕН? і дзсй-насцю яо органа?: Ради і Народнага Саіфатарияту. Элементам

навізньї з'яуляецца £вядзенне у навуковы абарот шзрагу невядомих ранеЛ факта? і архівних матзрыялаУ. У гістарьаяграфічним даследа-ванні дисертант разглядае як савецкія, так і замежныя публікациі па праблеме ВНР.

Практичная ‘значнасць дисерташі. Вывады, палажзнні, дакумен-тальны матэрыял дьюертацш уя£ияюць інтарзс для гістарьічнай на-вукі Беларусі. могуиь быць выкарыстаны пры стварзнні абагульняю-чых прац па гісторш беларускай дзяр.жа^насці. Штэрыялы даследавання будуць карисньїмі пры вьікладакні гісторьіі Беларусі у школах, сярздніх спецьіяльньг: і вышэйшых навучальньїх установах.

Дсно^ныя падатанні дьюертаоді. якія выносяцца на абарону.

Зыходзячы з неабходнасці вырашзння паста^леных задач, дысертант выносіць на абарону наступныя палажзнні:

- стел беларускага.нацыянальнага руху у канцы 1917 года сведчь# аб тым, што узнікла неабходнасць вырашзння питання аб рз-алізацьіі беларускіг народам у той ці ікшай форме права нзцьй на самавызначэнне.

- дакументьі, звязаныя са склікаякем і працай 1-га Усебела-рускага з*езду, сведчздь. што ва аповшія месяцы 1917 года адбылася істотная радикалізацьи поглядав прадстаУнікоУ беларускага нацыянальнага руху на вырашзнне праблемы беларускай дзяржаунасці. Ра-шзнні, принятый з'ездам, адлюстро^валі агульны стан беларускага нацыянальнага руху, разнастайнасць ллыня£;

- заключение Брэсцкага мірнага дагавора і акупацыя немцамі большай часткі тзрьггориі Беларусі падштурхнула прадста^икоу беларускага нацыянальнага руху пайсці ка абвяшчзнне незалежкасці

БНР;

- абвяшчэнне. ЕНР і £е незалежнасці. праведаенае ирадстаунікамі беларускіх сацыялі стычных партый, было дапчным крокам на шляху да рэамзацш ідзі нацыяналйнай дзярга^насці;

• Н&роднл Сакратарыят і Рада БНР ва 5^мсвах нямецкай акупацьіі был! овоеасаблівш гранад; .-са-пал1Тл?чиш дэнтрам, які аб'

і аргчнівоуііа? ьацьапгальна свядомыя с і.ты і па магчшасці імкну^ся абараніць інтарзсu Беларусі ад памкнення? суседзь^ разгдядаць яв' тзрыторых) як иезгаспадсфскую;

- дзейнаець Народнага Сакратарыяту і Ради ЕНР па развіццю нзцыянальн&й культуры набыла характер сапраудаай дзяржаулай палітьм і садзейшчала пашырэнню наць-'янальн&й самаевядсмасці.

Апрабацыя работа Дысертацыя абмярко^валася і была падтркма-на на паседааннях аддзелу палітичнай і саіщяльна-зканнмічнай г,1 стог'Ьіі Беларусі еавецкага перыяду Інститут а. псторш АІШ. Видікі і асноуныя падажэшй даследаааяші дакладваліся і абшр-коуваліся на Міжнародная навукоиай канферзнцш (19-20 mif&n 109Z г., г. Мэладз'"на); на 2-ой беларуска-польскай канферзнцці гісторін л? (22-23 кастричкікє. 1392 г., г. мі иск), Усэбеларускай канфе-рэнцы; гісторика<' (3-5 лх/тага 1Ь*3 г., г. Мінск); на павуковая сесії Акадзміі кавук Беларусі "Беларусь: Пстирычны лес народа і

культуры" (16-17 лютапада 1994 г., г. Мінск) "

Струїггура адпавядае задачам даследазаїшя і складаецца са сшсу £да?ных абазначэняя?, уводзін, агулгиай характарыстык! работы, 4-;: гллЦг, выв ад а^, спісу выкарисганых крынщ і літаратури.

Поуіи а<5’£м дысбртады! складає 123 с., в якіх 8 с. займає спіс кршііц і література

АСНОУШ ЗМЕСТ РАБОТЫ

Ва уЕодзіках даецца адзніса стану дазледуеыай праблеш.

/дульная характарастілса работы адлюстроувае }се неабходныя паяажзшіі, ’якія адиавядаюць сучасным патрабаванням. У першай главе — "Праолема БНР у пстарычнай навуцы" -- аутар праводзіць ГіСТсіршграфішш гналіз, канкрэтызуе задачи даследавання,

Дэеля разгляду дг векай праблемы дисертантам абрани хрань-лагічна-канцзптуальни принцип.

■г ! Першая публікациі, прьг"ечаньи праблемз БНР, з'яуллюцца ад-фаэу . пасля абвяшчзння Беларускай Народной Ра^публікі. Вадекаць яльі пяру неласрадиш удззльнікз? беларускага нацыинальна-выава-

ленчага руху і стваральніка? БНР Па аб’Зму гзта бьілі авьгч&йна неьях :ія публікациі: асобния артикулу і браліурьі. Аварам і

публікацій разглядащца розния аспекту праблемьі БНР. Аляксандар Цвікєвіч, Аігтогї Луцкевіч, Мітрафзн До*нар-Запольскі, Макар Касцевіч і Штр КрзчзУскі звяртащца да причин, які'я внклікалі аб’гяшчзнве БНР, імкнуцца абаснаваиь неабходнс дь і легітьімнасць гзтаї а акту, аналізі .дь станозішча Ради БНР ва Умовах нямецкай акупацкі. .

Напїсання непасрздішмі ^дзельнікамі тих аадзей, дня з'я^'ля-шца перш за ^сб ваднай гістаричнай крнкіцай па д&следуею*» праб-леме. Агульннм для аутарзу вьшгой апзначанш публікацій з’я^ляецца падихол да 'іраблем Оеларускай дзяржаунасці.

Янн мелі на мзце: развівадь і умацоуваць нацаянальиую са-

масвядомасць беларусау, паглзаць, игго бзлзруси - асобная наділ, здольная стваруць уладную дзяржаучасць, а нз зтнаграфі чньї матзрн-ял для суседніх лзкріа?

Непгсрздннмі Удзельнікамі барацьбьі за стваргнне беларусквй дзярзка^ьасці на дзмакратьгчнай аснозе бьілі виказаньї наступньга кан-цзптуальния вьшадн іа разглядаемай праблеме:

- закгаочзнне Брзсцкага міру з'явілаоя адной з причин абвята-чзнач незаложзасці БНР 25 сакавіка 1913 года;

- аСвякганне БНР - заканамернн вшік, лагічни працяг усяго папярздня/а развіцця беларускага нацнянальнага руху;

- у форме БНР бєларускія дзея-аі імкнудіся рзалізаваць ідзю нззал-іжнай дзмакра~ччнай бел^рускай даярлк^насці;

- ва Умовах акулацні пабудаваць рзальную, незалежную дзпржа-ну бьаіо немагчьіма;

- абвяшчзнне БНР і дзейнаець яе органау бнлі фактарам, які

1. Цвикезич А. И. Краткий очерк возникновения БНР. - Киев,

1918. - 16 с;‘ Доунар-Запольекі М.Е Асновы дзяржа^васці Беларусі,- Гродна, 1919.- 15 о. ;3амежная Беларусь. // Збс лік гіргориі, культуры і зканомікі лад ргдаодляй П. А. КрэчэЗ'Скагл. Кніжка першая. - Прага, 1926,- 125 с.; .Дуцкевіч Ант. За двац-цаць пяці гадоу (іяиз-1928;. - Вільня: Беларускае Зндавоцкае Та-варыства, 1928. - 52 с.; Кра^цо? Макар. Рада Беларуекай Нарсднай Рзспублікі. - Вільня, 1921. - 52 с.

_ ~ 6 ■ вьїкдікау абвяшчзнне ЕССР.

Блізкімі па зместу 1 характеру да вьшзйпраанал-іааваных публікацій з'я^ляюцца работа, напісавия прадста^нікамі беларузкай зміграцьіі.^ їх даследаванні па праблеме БНР складаюць большую Чз^тку публіїїаций замежнай гістарьиграфіі па дадзенай тзме.

Весумненна, значнай тадзеяй у замеинай гістарияграфіі. ба} выхад зборніка, падрьгхтаванага Беларускім Інститутам Навукі і Мастацтва да 70-годдзя абвяшчэння ВНР.1 У зборніку змешчани шзраг дакументаУ, якія датычаць дзейнасді Рады БНР, біяграфічния нарысн 66-і удзелькікау беларускага нацьашальнага руху, хралалогія аскоуньїх падзей на Беларусі ад 1914 да 1921 года.

Такім чинам, аналізуючи аамеяиу» гістарияграфію праблемы БНР, можна зрабіць наступний вывади. Какцэптуальныя паяажзнні, сфарму-

1 За дзяржа^ную Незадежкасць Беларусі./ Дакументи і матзрыяли,

сабрания й падрыхтаваныя для публікацій І. Касяком, пуагдедяаныя

і апрабавзныя для друку камісіяй БЦР пад кіра^ніцтвані праф. Р. Астроускага/. - Лёндан: внданне БЦР, 1960. - 197 с.; Зап-

руди і к Я. БНР паміж варожші Іосеяй і Нямеччшай. // Беларус. -1970.- N 157.- С. Z.; Волаціч М. Лінія Кзрзоь^ на фоне падзея? і тэрытаркяльных зьменау на Усходзе Эфроны // Беларуси! зборнік . 1955, кніга а - 0.68-130; Волаціч Мікода. Польская спроба захопи іцтва Беларусі $ пару тварзньня Беларускай Народнай

Рзспублікі.// Бацька^шчина. - 1958.- NN 11-13.- С. 3.; Пануцзвіч Бацлау. Горадзеншчына f нацыянальным руху } 1918-1919 гадах.// Бацъка?шчына. - 1964. - NN 3-4. - С. 2.; Мзнскі Язэп. Чаму да як била утворана Беларуская ССР//Беларускі зборнік, - 1955, іш і га 1. - С. 5-33; Станкевіч Станіслау. йациянаяьная пад і тыка Крэмля на Беларусі//Беларускі зборнік. - 1955, кніга 1.- С. 34-47; Урбан П. 5е далекая Савецкая Сацьвшстычная ■Рзспубліка//Беларускі зборнік.- 1959, кніга 10.- С.5-49; Пзланевіч Г. Нацьіянальная тэорыя й практика бальшавізму ? Беларусі//Беларускі .

зборнік.- 1960, кні~а 12.- 0.7-65.

2 Byelorussian Statehood: Reader and Bibliography./ Edited by

Vitaut Kipel and Zora Kipel Byelorussian Institute of Arts and

. Sciences. -' New-York, 1968.- 398 p. \

ляваныя ^ замэйнай гістаркягрзфіі, за виключанням аеобных а^гэрау (И. В?' 'р, Э. Карр)* у асно^ным супадащь з аьшада..<і, зробленші непасрэдьыш Удзельнікамі стварэння ВНР. Гзта с^ло абумо?лена, на думку дисертанта, ньступиш-і прычкн-йШ. .Па-п^ршаэ, агульннм лады-ходам да выравг-щя праблемы беларуекай дзяржаУкасці, признанием за беларусамі права кець улсснув незалежную дг рхаву. Па-другое, асно^ай крьшічнай бат й зг.мелньж даследчыка? был! публікації ье-пасрэдных удзельнікз? абвяичэння БНР. У шзрагу публіізд^й, бс'у-мс#на, адчухаецца недахол кршіічнай ба?ы..для даследавання. Замешкай гістарняграфіяй нраводзілася ре^працс»та такіх аспект^ лраО-ломы БКР, як дзейнасць Рады БНР яа развіццю нацыянальнай культуры, узаемаадвосіньї Рады БКР з акулацылным! £кздамі, зробдзны перша крок у раслрацс^цы бібліяграфіі даследуемай праблемы.

. Іншші Силі под уходы да асвятлення праблемы БНР у прадгта-уніко? Савецкай улады і фарміраваушзйсй савецкай гістарнчнай на-вукі.

Катэгарычнаець, непрымааке іншага пункту погляду на рззгля-даемаэ пытаяке стансвяцца хасактзриьмі рисамі гэтых падкходз?.

У 20-я гады назіраецца адносная лібералізацій палітыкі, звя-заная з правядзеннем новай зканамічкай палітыкі. Еыходзпцъ

з

пубдікацьіі ЯЕшічара, Ф. Турука, Г. Ларэчына, у якіх, даследуецца

i_ Cugen von Engelhardt . Weissruthenien. Volk und Relch.- Deri in, Amsterdam, Piacr Wien, lr42. - 385 s. 5; Pipes R. The formation of the Soviet Union. Communism and national ism. - Cambridge (Mass.), 1964.- 365 p; Lubachko I. Beloruscia under Soviet

Rule. (1917-1957). - Lexington, 1972.- 219 P; Dziewanowski M. Joseph Pilsudski: A European federalist, 1918 - 1922.- Stanford (Calif.), 1969.- 379 p.

2 Nicnolas P. VakaT. Belorussia The Makin? of a Nation. -

Harvard University Press, Car,bridge, Massachusetts, 1956 -297 pp. ; Карр Эдвард. История Советской России:, В 2 кн. / М., 1990. - Кн. 1: Большевистская революция 1917 - 1923 гг. - 359с.

3 Канчер *!в. Ст. Белорусский вопрос. / Сборник статей - Петроград,

1919. - 132 с; TvpyK Ф. Белорусское двихенме// Очерк истории национального и революционного движения белорусов. - М.: Госиздат, 1921. - 144 с; Парэчын Г. Тдэя дзяржа^несщ перад утварэнлем Са-

вецкае Белгрус!// Зашск! ■. аддзелу гумаШтарных 1авук. Парады кафедру сучаснага права. - Мгкск, 1929. - Т. 1. - С. 1-35. ,

. - 8 -

лраблема Селарускай дзяржа?касці .

Трзба адзначьіць, пгго f 20-я гада, нягледзячн на адносную лібералі аацьно, захоУвауся дастаткова жорсткі 1 дзалагі чньї канзроль за гістаричнай навукай, асабліва па питанню дзяржа^насці. Шьірокае рзспа^сюдлшані.е у гзти час набмваюць палажзнні, сфармуляваньїя кіра^ніцгвам Абласнога ГЛіанаУчага камітату Saxoдняй вобласці і фронту. Вільгельм Кнорш, разглядаючи ізраблему БНР, адзкачае, што Упершнню ідзя Беларусиай дзяржаУнасці Сьіла сфармулявана v прадс^ау>іікамі беларускага нацьіянальнага руху, якія абвясцілі Бе-дарускую Народную Республіку: "ДаУнівшяя мара Усіх беларускіх на-цьіянзлістау бшга ажнцце^лена і створана ’Беларуская народная

• рзспубліка .

У канци 20-х - пачатку 30-х гадоУ адбьіваецца працзс устака-улення таталітарнага рзгнаду у СССГ. Працзс Оеларусізацьіі ідзе : на сп?\ разгортваецца барацьба супраць ідзалогіі "наццякал-дз-макратизму" у гістаричіїай навіщу. Складання праблеш разглядаюцца У адпаведнасщ з устансУленші ідзалагічньмі канокамі, пра-водзіода фальсїфікапня фактау або іх зашучванне. Гзтая тзндзнцьія асабліва . ' виразна праявїлася у публікаціях

А. Зюзькова, В. К. Шчарбакова і А. СянкевічаЛу гістарьгчнай навуцн

- вамацавалася думка, што вьшучзнне Гісторш ;,контррзвалюцши увогуле не заслуго^вае Уваг; даоледчмка^. Таму на лрацягу некаль-_ кіх дзесяцігоддзяу праблема БНР фактична задавалася. Толькі f канци 50-х гадоУ, разглядаючьі праблему беларускай дзярла^насці, даследчнкі ввяртаюіща і да питання БНР. У гзти час у савецкай • . г і старішай навуци па праблеш БНР бьш сфармуляваньї канцзчтуаль- . нш палажзнні, які я вахоУваліся амаль без змяненняУ аж да канца ,

■70-х гадоу. Ееларуская Народная Республіка ? большасщ публіка-1 шй 50-70-х гадо£ харахтарьізуецца , як . марьинетачная . дзяржава.г

1 Киоршгп. Г.; йзбранньїе етатьи и речи. - Ш.: Бедарусь, 1990.. ..

С.47.: ■'■■■• ■' V'. V.-' ' V-' . '"-і '• ' ■"

ВдаькоУ А. ; Крьіравьі шлях беларускай нацдзмакратьіі.- Мн.: Бела-

•} рус. дзярж.’вьш-ва, :'і9Іі;- .87 с: Шчарбакс# ЕК. Кастричніцкая рз- -■ваяхзция у Ееларусї і белапольская акупацуя. - to.: Беддзяржвьщ.,

. 1930.,- ■ 127 с; ШчарбакоУ Г К. . Класовая барацьба і гістаричная ;навука на Беларусі. . - Мн.: -Ввд-ва Белі. Акад. навук, 1934.- 105 с; Сянкевіч А. За ленінскую лінію f надьіянальнаД палітьщи. -Мн.: Дзяржвьщ. БССР, 1931. - 56 с.

створаная па ікіцьіятнвє і пры падагсымцы нямецкіх акупацьйных улад

з мэт о ’’адарваць Беларусь ад Савецкай Раси і. адьавіць буржуазна- ламешчнцкі лад"Л • 1

Парная зватацыя поглядав ка нраблему ЄНР нагіраецца $ канци 70-х - пачатку 20-х гадо?.^ Гзта праявілася у тим, ихо даследчькі адма^ляюцца ад выкарыстання тзрміну "марыянет£.шая дзяржава" для характарнстші БНР, і. Луцца да дэталевага аналізу ассбных аспекта^ праблемы. .

1 Почанин С. 3. В грозовом восемнадцатом. - Мн.: Беларусь,1969. -

352 с.; Почанин С.3. Историей обреченные.- Ш.: Беларусь, 1977.

- С. 187; Засинец Е П. Борьба болыиевшюв Белоруссии против мелкобуржуазных партия (октябрь 1Л7 - январь 1919 гг.): Лис...

канд. ист. наук: 07.00.02. - Мн., 1973; Савчук Е.Ф.Борьба Советской власти против контрреволюционной деятельности буржуазных националистов (октябрь 1917 - декабрь 1918): Дис. ..канд,

, ист. наук: 07. 00. 02. - Мн. , 1971.- 253 с. : •

2 Каменская ЕВ. Ля вытокау адрады. - Мн., 1963.- 58 с.; Ка-

менская ЕЕ . Утварэнне Беларуекай Савецкай Сацыялюткчнай РэспуОлШ. - МК: Дзяржвыд. БССР, 1946.- 168 с.; ^аргунский С. Е Создание и упрочение белорусской ■’государственности (1917-1922).- Мн.: Акад. наук БССР, 1958.- 259 с. ■

3 Круталезич Е А. Рождение Белорусской Советской Республики. /На

пути к провозглашению республики . Октябрь 1917 - декабрь 1918/. - Мн.: Нггтка и техника, 1975. - 335с.; Ковкель И. И. Поли: тическое банкротство националистической контрреволюции в Белоруссии (1919 - 1925): Дис... канд. ист.наук: 07.00.02 - Мн.,

1979. - С. 95; Ковкель И. .Станкевич Е Шчему не состоялась

БНР? Из истории политического банкротства националистической контрреволюции в Белоруссии, (1917-1518).- Мн., 1984,- 122 с.; Сташкевич Е С’. Приговор революции: Крушение антисоветского движения в Белоруссии (1917-1925).- Мн.: Университетское, 1985.-

304 с.; Сташкевш М. С. Вял1к1 Кастрычн1К на Беларусь - Мн.: Народная асвета, 1985. - 128 с.; Сташкев1ч Е С. На злоые часу. Да пытання беларуекай дзяржа^касц1//Шладосць, 1989, Н 8. -С.150 163; Игис тенгл И. М. Февральская буржуазно-демократическая революция в Белоруссии. - Мн.: Наука и техника, 1936. - 344 С,

Игнатенко И. М. Великий Октябрь в судьбах белорусского народа.-Ш.: Беларусь, 1987.- 319 с.

> 10 . '

У ссшьцкай п старькграфіі > з моманту яе стана?лення і да канца 80-х - пачатку 9С-х гадоу, падыходы да распрацоУкі праблеш ВНР і яе ацзнга амаль што не змякіліся. Еыходзячы з гэтага можаа вилучіть агульнкя г-анцэптуальныя выпады, характерный для савздкай пптарыяграф* ? па праблеме ВНР:

- аб5яшчэнноы БІїР беларуск.ія буржуазная надаиналістьі ' ішиуліся ад^риаць беларускія землі ад Расі і, каб яабудаваць оур-

луаона-гбаариіцгую державу;

- беларуекія буржуазная наинякалісти - здргднікі іктарзсам белі’рускага народа, таму ото ікнуліея прадаць Беларусь н мєцкім ці польски: акупактам;

- абвядознне ВНР - вьгпадковы акт, які иеиаєбета павіне.ч 0і$ закон‘ікццз крахам;

- еапра£днуи дгярга^насдь беларуекі народ атрима^ з рук Са~ вецкай улады у форме БССР.

Трзба адькачвдь, тс атулінш для савеикай :\старьвзграфіі бьф класавы падыход да вырашзннп праблеш бэларускай дзярэга?-несці, згодна в якім даарказа лагінна абараняць іатзрзси працоу-них мас, а дапусцшэй формай самавызначзння Еедарусі магла быць толькі цесная федзрацьія з Савецкаї. Расіяй. Сразмерлая палітшацня савецкай пстарычнай яавукі перашхаджала рзалі.ациі прынцупу плюралізму погляде^, на праблэму БН?. Шлі месца тэндзнцыйны падбор і заш£чьанне фактам, які я не ^кладваліся у вызначаяую схему.

Лрычынай гэтага Силі перл за ^оё умовы, у якіх даводзілася працаьаць гісторикам: жорсткая ідзалагічная цзнзура з боку пар-

тийных органа?, калі тое, што не адпавядала уотанавіуїсайся схеме, не публікавалася ^вогуле. Акраыя тато, вялікая колькасць дакуьен-та? па дадзен&й проблеме била схавана $ спецсховішчах і била. не-дастулна. для дааледчыка?. Кягледзячы на адзначаныя выгой цях-касці, биі- зроблена значуы ^клад у распрацо^ку праблеми ВНР.. Даоледчіжачі би? накоплены вялікі факхычны матэрыял, уведзены У навуковы аоарот новыя дакументы. Даслецчикі- займаяіся расара-цо£кай такіх аспекта? прабдемы ВНР, як узаегаадносіяьг аргааізацьй і партий, з якіх скдр'члася Рада, адносіньї акупацыйных улад да ; Ради ВНР, причины, якія не дазволілі рзадізаваць Оеларусгую дзяр-; жа^насць у форме ВНР. Для савецкай пстарачграфі і прикладна з ш-*»анту яе сгана£ленкя і да канца 80-х гадо? был! характерны адлаз-

начла адмо^ння аднос:ны да БНР i яе ствгралгя■■

3 пачатку 90-х г?г.о$ г/рабдэма БНР стаг'овщца эдьсй з кай-бслыа дыск/с1й::кх у пстарычкай лгтзратуры i публщьготыцы, пры-цягваючы Jrcd большую увагу д&следчыка?.*

Значным укладам у распрацо<Ьсу яраблэмы БНР а'яв:£ся зыхад манаграфи I.M, 1гиаценк!.^

Тая?м чынзм, сазецкШТ i з&мемиш! дгс^едчыкл..и Зила прагед-гена парная работа па распрацоуцы праблемы БНР i накоплен:; С агаты фактычнь матэрнял. Ььш прааналзазаяы тгк!я аспекты ;:р~б;!ену, як пглтыйьы . склад Раду БНР, узаемаалнскмны з H»”euKiMi i no.4iCKiMi акупантам!, даследаванч пр»-чьми кя?Д1Чг $ стзарэкя! ШР. У caaix публтэщ.^у . даслсдии'Л оакран&д! пыганнi гиэЕйгпрл^-гичвзй арыен-тглхьг! Рады БНР, яе дзейнасць яа разв!цш) кацыянальяай культуры. Гзтыя пытэнк! патраб^гць далейшай разпрацо^кк Па-ья уз:гай даслецчыка^ фактычкг зг.етамся так^я аспекты праблемы, як выра-шэнне Радай БНР праблемы бежнкцэ^, узаемзацнсс;ны Рады БНР з мясцовыш радаш i органам! салак!раваиия - земствам!, адносзнн з Укра1най. Ды i шей зробленыя вывадьг яатрабушь пераасэнсавання.

Зыходзячы з недастатковай распрзцоук! проблемы, даследчкк у прндстауляемэй дысертаад л!чыць неабгодным саггдедзець практичная дзег.нн! Рады БНР i Еародяага Сакратарыяту па рзгшглда! iдз!

беларускаЯ .дзярдаЗнасц!, вышк! ix лрацы за 1918 год.

Глава 2 Бал!тычная ситуация i беларуек.1 ка’дьинаяыгь рух.

(Каетркчнiк 1917 - студзень 1918 года). Развале беларусглга на-цыявалька-вызва^ленчага руху $ канцы 1917 года fee .лцжзй пад-водз1ла верагоднасг< тьго» што ажыцця^ленне права яа самавыз-.

1 Лойка Л БНР - БССР -звены адкаго прадэсу. //Звявда. -1990. - .

13 кастп.- с. 4; Кароль А. Абвяшчэннв рэспублШ??,. . //Ролас > : Радз!мЬи - 1991.- 3 студз. - С. 2-3; ■

Дубянецк! С.М., Дубян^цк! ас. С!кдрлм беларусафоо:!.// Л1та-ратурз i мастацтва. - 1993. - 12 сакависа. - С. 5. •

С1дарэв1Ч А. М. Беларуская Народная, Роспубл1ка//Эьцыклапедыя Г!с эры! Беларуси- У б-Щ т. - Ш. БелЪн, 1993.}- Т. 1. - C.v ( 334. - . -V- ''л'-:':'"

Z Игнатенко И. М. Октябрьская революция,и самоопределение Белоруссии. - Ыя.: Навука i тэхн!ка. 1992, v '/ 2541 с. ; , ' '? '

начякне пастаьідь на чергу дня пытгнне аб стварзнкі народам у той ці ікшал форме сваей нацыянальнай дзрркаунасці.

, Ды і палітьічная сітуацьгя, на п&ршы гістляд, складЕалася да-еолі спрыклькая. Якчэ 2 лістапада 1917 года была абЕєшчана "Дэк-ларацыя правой народа? Расіі", у якой аданачалася, што Савецкі урад у аснову сзаей дзейнасці у нацыянальным питанні паглау принципы сувярзннзсці і роунасці народа? Расіі, іх права на свабоднае самавы?начзкне аж да аддзялення і утварзння самастойныу. дзяржа?.

Згодна з "Умовам: сумеснай працьг" Ееларускага Абласнога

Камі тэту з Наркамнацам.Перыы Усебеларускі з"езд быу правамэцным вкракыць пытанне пра безумсунае і поунае самавызиачэнне . бела-рускага народу. . У рукі Оавата оялянскіх, рзбочых і салдацкіх дз-путатау, выбракага на з"ездзе, г.авзнна была перайсці краевая ула-да. _ ' . ■ ;

Створачыя пасля кастркчкіцкай рзвалщьіі, Ваенна-РзЕалюцьнны камітзт, Аблзсни выканаучы камітзт Згходняй воол^ці . і-фронту займапіся перавахна ■ справам! фронїу. Фарміраванне Заходняй • Еобласці яшчз не было завершена. Зыходзячы з гзтага, прадста?нікі беларускіх нацыяналькых арганззацый лічилі існаваушую на Беларусі ?ладу франтавсй і часовай. > ' . • ’

.Кіраунікі Аблвыкзмзаху, не .жадаючи ні з кім дзяліцца уладаю, не пайпші на вы.^ананче ?мо?, прапанаваних Наркамнацам. Легитимны і давані прадстаунічи Усебеларускі з"еі які сабра? 1872 дзлега-ты, ' не паспе? закончыць сваей работы. Делегаты прьінялі толькі. першы пункт рззалюцьіі, у якім адзначаяася аб тзрміновим стварзнні а"еадам са свалго складу органу краевая улады ? форме Усебела-рускага савет/ сялянскіх,' салдацкіх і 'рабочих депутата?, які часова паьінен би? узначадіць кіра?ніцтва краєм. 3"егд бы? разаг-, каки аружнай сідай, частка дзлегата? з"езд - арштавана. У Еьшіку гз^ага делегаты з"езду бьші вымушаны збірацца на нелегальный паседжанні, на якіх Саьет з"езду бы? абвешчаны Часовая Крае-вао Уладай і вылучаны Выкана?чы Камітзт Савету з"езду, якому да-, ручалася практычназ ажыцця?ленне принятых з"єздам рашзнняу. .

: Глава 3. БііР. На шляху дзяржа?нага буда?ніцтва: ' .

- У дадзенай главе разглядаецца працэс стварэння і дзейнасці ерганау ?лзди Беларускай Народкай Рзспублікі: Ради і Народнага1

Сакратарыяту. Аналіздош матэрыялы, дисертант прийшоу да.высновы,

што заключение -Брэсцкага міру і нямеикая акупацыя зрабілі вялікі уплыу ка далейшае рагвіїщв беларуоката нацыяналгяа-вызвадекчага руху. Ьакличэнке міру без уд і чту інтарзсау бэларускага народу па сутнасці легітьмізавала няиєцкую акупацью як Заходняй, так і Цзнтрадьь^й Беларусі. У гэтых умовах прьшцып цеснай сувягі з Са-вецкай Расіяй,які быу абавявковы для Рады, я:? постанова 1-га Усе-беларускага з'е?ду, не толы і не давау ёй палітьічни:: перазаг, але яазат і шкодзіу. Брзсцкі мір ласкорыу пагітичкае сзмавызначэнке Беларусі. -

" Абвяшчзнне незадежнасці Беларусі, праведгенае сацнялістачі, было гістарнчнай заканаморнасцю, лагіччьм працягал барацьбы па рзалізацні ідзі нацыянашл:ай дзяржаунасці. Устауныя Граматы, принятия беларускімі дзеячамі, з'явіліся канстктуцшінай асноваї: бу-дуемай дзярзкавы, насілі дзмакратычны харзктзр. У якзсці гатагйпкк задач сваёк дзейкасці Рада . .ооузае з'яднанне усіх беларускіх гя-мель у адно цэлае і прызнаяне незалежкасці ЗНР я5! міашародкай арзне. Бєларускія палітнкі прьгкладвалі усе свае намаганні, каб максімальна Еыкг^ысхаць усе льадста^лення і*.атчшасці для атаццяу-лєння беларусісай дзяржгунасці. Гзтай задачи, ян. адзначау Аркадэь Сшліч, і падпарадкоузаліся усе іншя.

’ У 1918 годзе па сутнасці і прадвызначалася будучим бела-рускага народа. Нямецкая акупацыя не магла быць вечнай. Знешне-палітнчнан кат оатызацыя ідзі БНР здавалася магчкмай у форме дэяржазы-буфера з міжнароднай гарантыяй з боку шцнейшш краін. ,Ва Умовах нямецкай акупациі Рада БН? і Народны Сачрат'їняг з'я$-ішдіся па сутнасці адзішл цзнтрам на Беларусі, які активна дзеЛніча#, згуртоувау патрыятычныя сіли, баранів нацыяналькьй , інтарзси народа, наколькі гата било магчдаа. . • . • , .",

V; •; Зразушла, што дасягнуць рзальнай незалежнгсці, калі на тз-. рьіториі >.раііш значодзіцід акупацыйнае войска, было немагчыма.

,Тда не менш, акупацыйныя улада перадалі ? распараджзнне, Рады питанні гакдлю, , прамьісловасці і культуры,, дазволіді займахща гнеш- ; Непалітычнай дзейнасцю.. У, 1918 годзе БНР атршала юрыдычнае прыз~.; накне"'}а боку ' України, ' нзладзіла -свае /коисузьствы ? Савец-іай -Расіі’," на Па^ночнкм Кавказе,; Лг:вы'

4/:\Латвіі. Дзейнасць' Рады .ИЗ», карьрт^ася^'пз^ши ^^тршй^їуіі'нз'-' месцах,: дав ,£знікалі. дзейнічаді. ое^ару<ж^я

Глаза IV. Ь'ЧР і таганні здрьс,жэнт яацыянальнай культуры.

Моназіта у дадэекан сфора дзайнас-ці Радзэ БКР і Народначу Сак-ратарыяту удалося дасягнуць кайбольш злачных поспехау. У красазхку 1913 года беларускзя нова нзбшга статут дзяржаулзй і абавявкозай мови. Ее.гаруечай 'Народнай Рзспублікі. Пачынаачы з красазіка 1918 года праводаілісл курсы бндарусазкауства, на лніх чытал: свае лекцьгі Язэп Езрояка, Аркадзь Смсліч, Александр

Уласау, Тамга Грыб 1 інша.' У маі-чарвзні, ліпені, жкіуні і верзсь” 1918 был! арганізаваш і праведзены гістсрьака-атяаграфічшя і к.рїлз::&учьіл высгавы. .

Ке працягу 1918 года было адчынена каля 350 пачаткозых бела-руокаиэукнх шксл, з якіх 20- у Мінску, 4-у Ігуменскім пазєцо. Разгарнуласк широкая ьыдавецкая дзечнаоль. Быдавалхся яг. школьная падручшкі, так і маста’дкая дітарат^Р; . Па падліках дисертанта, у 1913 те зо Сало вы: -зчана больш 53 бралг/р?у і кніг.

Балі здкрыты і деешічаЛ гімназіі у Слуцк. і Будславе. Будсдауская гімлагія а.грышаваль втс^єсячную субсідью ад Кароднз-га Сакрзтарыяту. ,

ЗъззГаьая ыузнчвая школа , ад'зыкеняая у коаоаніку 1918 года бьла рааргазіаавака у маі і? Бедарусюло Дзярдауйую кансерзаторда. Иры каксєргатораі бну аргакізавакь: аддзел па вьаучзк::ю беларускай яародкай пескі, гісторьіі- беларускаї": культуры. .

Планавалася заскаваць укіьєрсітзт, дзєля чаго Ошіа и.ворана' саець!ядьн2я камісія на чале е прафесарам лІ.ь.Доунар-Заподьскім.

У спрале 'аальрзкнл і пагдкблення каццянадьнай самасвядомасці моцнш сродкам з"д;?ляецца тзатр. Створаиае У маї 1917 года "Тава-рыстза беларускай драма і камедні"/ у маї 1912 года было рэар-гзвігавака у Беларускі Дзлржауны тзатр. Народны Сакратаркят емд- . зяляу штомесячкуїз субсідью ка утрыканне тзатр'/. 1

' Тзатр атилддлуляу гастролі па гарадах і мястэчках Беларусі, якія ‘ садаейнічаді абуджэк:эв у вырокэга кола народу самасвядо-масці. . ■ • . -

■ Раэгдядрточы вышзй прызедгеныя фанты, аутар приходгіць да гыснозы, тто дэейнасць Рады БНР у галіне рагвіцця вацыякадькай культуры набыда у 1918 'годзе хараятар сапрауднай даяржа^най пал і тык! і сад? еііні чала пашырэнню нацыяналькай самасаядомасці.

В Ы В А Д Ы , >

їїрааналізава^шн дакументы і матзрыялы па даследуемгй прабле-ме, дысяртант прыгаю? да наступних вивада?.

Кіра^нікі беларускзга нацыякальна-вызваленчага руху, пры на-я^насці уозньк падыхода#, ставілі перзд сабой агульную задачу: вьіявіць волю народа, як гапо?нага гаспадара гсраінн.Кіенавіта гэтую волю павірен бь# увасобіць у заканада^чыя акты 1-ы Усебеларускі э'езд, склікани V снелші 191? года. . .

Ідзя дзяркаунай незалежнасці Беларусі яшчэ ке была ' шрока спапулярызавана у свядомасці народа, і таму дэхегаты з'езду выкз-заліся за захаванне федэрацнчнэй сувязі з Расіяй. Так як дэлегаты з'езду па партыйнай прььалежчасці бьигі пєравакна сацнялістамі, то зусім заканамерным з'я^ля^цца рашэнне аб стварзнні :'.раввгга органа ^лады Усебеларускага Савета Сяляискіх. Салдацкіх і Рзбсчых депутата^.

Акупацыя кемцамі больтай часткі тзрьіторьіі Беларусі і закхо-чзнне Брзсцкага міру істотна змянілі сітуацьао і Умоеьі раззіцця беларускага на янальнага руху. Ва Умовах, калі больиая частка тзрьіюриі была акупавана, а на беларускія землі лачалі прзтзяда-ваць Україна, Літва і Польшча, беларускія дзеячы імкнуцца г,аха-ваць сваю тзрыторьш ад падселу. .

Уставным! граматамі Рыл! абвешчаны палітьгчньш і сацыяльныя асновы Белару^ -ай Народнай Рзспублікі як дэмакраты^кай даяржавы.

Абмекаваныя у сваіх магчымасцях і даейнасці, Народны Сакра-тарьіяї і Рада ВНР в'я^ляліся своеасаблівим грамадс.. .-палітнчвим цэнтрам, які аб'ядно^в°? 1 арганізоува? нацыянальна-свядомыя с1лы на Беларусі 1 за яе межамі. • ‘

Найбольш прыкметных поспеха^ дабілася Рада БНР у галіне культурна-асветнай даейнасці. Пад упливай Дзейнасці Рады БНР раз-гортварся тсавы культурна*асветны рух. . .

Дзейнасць Рады БНР атрымала пз^ную падтрымку на месцах, што знайшло свае выражение стварзнні местечковых беларускіх радау. БНР у 1918 годзе атрымала йрыдычнае прызнзине & боку Украінскай Народнай Рзспублікі. ^ , ■

■ Абвятчзнне Ееларускай Народнай Рзспублікі■ з’явідася пада-' гульнекнем папярэдняга развіцця беларускага нацыянальнага руху.

Разам а тьал працзс. нацьшнадьна-дзяржаунага буда^ніцтва не бы# завершали, таму штО' -Рада БНР не эдолела дасягнуць аб- , вешчанай незалежнасці. Тэта было звя£ана з шэрагам унутраных і

знешніх фактара?. Па-пзршае, незалёжласць ВНР не адпавядада 1нта-рэсам суседніх дзяржз?, якія высо?вал! свае прзтзнзіі на белз-рускую тэрыторыю. Па-другое, унутраньгя супярзчнасці паміж

прадста^нікамі розных груп, што ^ваходзілі р склад Рады ВНР, значна аслайлдлі ке патэнцыяльныя магчшасці.

Дзейнасць Рады ЕНР і Народнага Сакратарыяту ва Умовах нямец-кай ачупавді спрыял-ч абудкзкшо 1 разпіщдо нацыяналънай свядомасці 1 з’язі тася адным 8 фактара?, які паАплыва? на ряшзкне абвясціць у студзєні 1919 года Бедару скую ССР. Дзейнасць Рады БНР па раззіццгз нацыяпальнай культуры стзарыла добры грунт для правяд-зекая >' БССР у 20-я гады папітьікі бедарусізацьіі. ,

Сам факт абвялгчэння БНР сведчьу аб гым, што беларускі народ у сваім раззіцці дасигнуй такога ?гро?ню, на якім здопеУ' вилучыць са свзйго с'шаду здохькь-х арганізатара>, абвясціушьк нацыянальную дзяркаунасць у форма 'НР. . ■■ ■ ' ■

' . СП1С ПУВЛ1КАДЫЙ ПА ТШЕ ДЬЮЕРТАЦЫ! ■ •

Псгаручны вопыт БНР па культурна-нацыянальнаму Адраджэн-ш бехарускага народа //Беларусіка.- АХЬаг ийЬеЩса: .Кн. 2 /Рэд. А.Анціпекка і іпш.- Мн.: Напулнальчы кавукоза-асветны цзнтр імл

Ф.Скарыны, 1993.- 0,3 др. арк.

Дзейнасць Беларускай Цэнтральнай Зайскозаи Рады //Усебела-руская канферэндыя Псторыкау. Гістарьгчная навука і г іс-х арычная адукацыя у Рзспубліцьі Беларусь: Новыя ..ачцзпцьгі 1 падыходы

/Тззісн даклада^ і навуксвых паведамдення?. Частка 1: Псторыя Беларусі. - Мн., 1993.- 0,2 др. арк. ■ •

Мехы БНР // Спадчына , 19ЭЗ, N 2.- 0,8 др. арк.

' Беларускі нацыязадьны рух ад снеиня 1917 да лотата 1918 года // Мгтьрыялк кагуковай сесії ".Беларусь: Истарычкы лёс народа і культуры. 1Є-1? дісгапада, г. Шнек,- Мн., 1095.- 0,2 др.арк. -За свай/ кроукае // Маладосць, 1-094, N 5. - С. 224 - 231. -0,6 др. арк. " ‘ . . .

РЗЗШЭ .

. . МАЗЕЦ ВАЛЯНЦІН ГЕНРЫХАШЧ

БИ АНІ СКАЯ НАРОДНАЯ РЭСПУБЛ1КА: АБВШЧБННЕ I ДЗЕЙНАСЦЬ . (191В Год)

Адраджзнке, акупацыз, арганізация, арыентацшг.

. Беларуская Народная Рзспубдіка, дзяржада, культура, нашя, неоалежнасч*», Германія. г?”1тыкь, самасвядомас.ць, улада, народ. '

У дысертацы! а^гар даследуе актуальную праЗлему беларускай гісториі.

Ён ставіць перед сабой задачу г поааналізаваць даеґїнасць прадста^ніко^ беларускага начмыалмага руху, які* імкнуліоя рз-аяізаваць ідзю беларускай дзяржа^насці $ форме Еелэ^ускэй Народ-пай РзспуОлікі.

А^тар распрацазау тзму ,* абапіраючнся на дыялектычьы ме-тад, які прадугледжвае ^себагювы разгляд з,'явар,1 каякрзгла-гістарогчнн падшод да аналізу паДзей.

Навуковая і візна даследавання закдючаецца у тьгм, што ангарам уводзяцца у навукозы абарот новыя архіуння ^атэрыялы і пра-водзідпа комплексны гістарьшграфі-пш аналіз па даследуемай праб-леме. _

Матэрыялч дьгсертацаі можна Еыкгрыстоузаи?> для стварзння абат гульняючых прзц па гісторьі беларускай дзяржа^касці і пры 2ыкх.а~ даняі гісторьіі Беларусі £ навучалъныч установах. •

■ ’ ... - РЄЗХЇЛЕ ■

Мазец Валентин Генрихович •

БЕЛОРУССКАЯ НАРОДНАЯ РЕСПУЕ/ШКА:1Р0В03ШЛЕНйС, / И ДЕЯТЕЛЬ^ НОСТъ ч 1918г.) . \ . « / ,

• • . Возрождение, оккупация, организация,- ;ориентап£я, ‘ Белооус-, ская Народная Республика, государство,'культура, нация, независимость Германия, политика, самосознание,,власгь, йаро^. \

В диссертации:автОр' исследует актуальну:э ;яроблеад белорусской истории. ■ •

Он ставит перед собою задачу; проанализировать деятельность представителей белорусского национального движения, которые стремились реализовать идею белорусской государственности в форме Белорусской Народной Республики.

Автор разработал тему, руководствуясь диалектическим методом, который предусматривает всестороннее рассмотрение явлений, конкретно-исторический подход к анализу событий. -

Наууная новизна исследования заключается в том, что автор вводит в научный оборот новые архивные материалы, проводит комплексный историографический анализ исследуемой проблемы.

Материалы диссертации можно использовать при создании обощаю-щих трудов по истории белорусской государственности и для преподавания истории Белоруссии з учебных заведениях.

. SUMMARY '

. Mazec Valentin Genrihovich

BYELORUSSIAN NATIONAL REPUBLIC proclamation and activity ( 1918 jar)

Revival, occupation, organization, orientation, Byelorussian National Repulic, state, culture, nation, independence, Germani, policy, movement, self-cosciousness, power,people. ■

In the dissertation tba autor investigates tho actual problem of byelorussian history. '

Ha put the next task: analyse the activity of representatives of byelorussian national movement, which had aspired to realise the idea of byelorussian political system in the form of Byelorussian -National Republic. ■

The author elaborated the theme , lvwing based on dialectial method, which foresees dettailed examination of appearance, concretely historical approach to the analisis of event.

Ti» scientific novelty of investigation consists -in that the autor starts scientific using new archive materials and develops the integrated historiographycal analysis of research problem.

The mateniale of dissertaton can be used in the time of creation of generalized works on history of byelorussian polical system and for teaching the history of Byelorussia at educational esta blishnwnts.